कारखाना कायद्यातील विशेष तरतुदी:

• धोकादायक कामांसाठी विशेष तरतूद: धोकादायक कामांमध्ये कामगारांच्या सुरक्षिततेसाठी उपाययोजना करणे आवश्यक आहे.
• तरुणांसाठी विशेष तरतूद: तरुणांना धोकादायक कामांपासून संरक्षण देणे आणि त्यांच्या आरोग्याची काळजी घेणे.
• महिलांसाठी विशेष तरतूद: महिला कामगारांसाठी विशेष सुविधा, आराम कक्ष आणि सुरक्षितता उपाययोजना करणे.
• कँटीन (Canteen): कारखान्यात कामगारांना स्वस्त दरात जेवण मिळावे यासाठी कँटीनची सुविधा असावी.
• शौचालये व स्वच्छता: कारखान्यात पुरुष व महिलांसाठी स्वतंत्र शौचालये असावी आणि ती स्वच्छ ठेवण्याची व्यवस्था असावी.
• प्राथमिक उपचार: कारखान्यात कामगारांसाठी प्राथमिक उपचाराची सोय उपलब्ध असावी.
• पाळणाघर: ज्या कारखान्यात ३० पेक्षा जास्त महिला कामगार काम करतात, तिथे लहान मुलांसाठी पाळणाघराची सोय असावी.
• विश्रांती कक्ष: कामगारांना विश्रांतीसाठी कक्ष असावा.

कारखाना कायद्यातील दंडात्मक तरतुदी:

• कलम ९२ नुसार, जर कारखानदाराने कायद्याचे उल्लंघन केले तर त्याला दोन वर्षांपर्यंत कैद किंवा एक लाख रुपयांपर्यंत दंड किंवा दोन्ही शिक्षा होऊ शकतात.
• जर उल्लंघन चालू राहिले, तर प्रत्येक दिवसासाठी अतिरिक्त दंड आकारला जाऊ शकतो.
• अपघात झाल्यास, दोषी आढळल्यास कारखानदाराला दंड आणि शिक्षेची तरतूद आहे.