कारखाना कायद्यातील विशेष तरतुदी:

• कामाचे तास: प्रौढ कर्मचाऱ्यांसाठी कामाचे तास दररोज 9 तासांपेक्षा जास्त नसावेत आणि आठवड्यातून 48 तासांपेक्षा जास्त नसावेत.
• आराम: कर्मचाऱ्यांना दररोज कामाच्या तासांमध्ये विश्रांतीसाठी वेळ मिळायला हवा.
• सुरक्षितता: कारखान्यात काम करणाऱ्या कर्मचाऱ्यांच्या सुरक्षिततेसाठी उपाययोजना करणे आवश्यक आहे.
• आरोग्य: कर्मचाऱ्यांच्या आरोग्याची काळजी घेणे आवश्यक आहे, पिण्याच्या पाण्याची सोय, स्वच्छतागृहे, इत्यादी सुविधा असाव्यात.
• कल्याण: कर्मचाऱ्यांसाठी कल्याणकारी योजना राबवणे आवश्यक आहे, जसे की ক্যান্টিন (canteen), शिशुगृह (crèche), इत्यादी.
• বিপজ্জনক प्रक्रिया: धोकादायक प्रक्रियांसंबंधी विशेष तरतुदी आहेत.
• तरुण व्यक्तींसाठी विशेष तरतूद: तरुण व्यक्तींसाठी कामाचे तास आणि कामाचे स्वरूप ठरवताना विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे.

कारखाना कायद्यातील दंडात्मक तरतुदी:

• कलम ९२ नुसार, जर कारखान्याच्या मालकाने किंवा व्यवस्थापकाने कायद्याचे उल्लंघन केले तर त्यांना दंड होऊ शकतो.
• पहिल्या उल्लंघनासाठी, दोन वर्षांपर्यंत कारावास किंवा एक लाख रुपयांपर्यंत दंड किंवा दोन्ही शिक्षा होऊ शकतात.
• उल्लंघन चालू राहिल्यास, प्रत्येक दिवसासाठी अतिरिक्त दंड आकारला जाऊ शकतो.
• जर उल्लंघनामुळे कर्मचाऱ्याला गंभीर दुखापत झाली, तर शिक्षेची तीव्रता वाढू शकते.
• खतरनाक रसायनांसंबंधी नियमांचे उल्लंघन झाल्यास अधिक कठोर शिक्षा होऊ शकते.

टीप: कारखाना कायद्यातील तरतुदी आणि दंड याबाबत अधिक माहितीसाठी, तुम्ही अधिकृत सरकारी वेबसाइट्स आणि कायदेशीर सल्लागारांकडून माहिती मिळवू शकता.

संदर्भ:

• factory act 1948 (इंग्रजी): indiacode.nic.in