खाजगीकरण (Privatization) म्हणजे काय आणि त्याचे परिणाम:

खाजगीकरण म्हणजे सरकारी मालकीच्या कंपन्या किंवा उद्योगधंदे खाजगी व्यक्ती किंवा संस्थांना विकणे किंवा त्यांच्या व्यवस्थापनाचे अधिकार देणे.

सामान्य जनतेवर होणारे संभाव्य परिणाम:

• रोजगार: खाजगीकरणामुळे काहीवेळा नोकऱ्या कमी होण्याची शक्यता असते, कारण खाजगी कंपन्या नफा वाढवण्यासाठी मनुष्यबळाचा खर्च कमी करण्याचा प्रयत्न करतात.
• सेवा आणि सुविधा: स्पर्धा वाढल्यास सेवा आणि सुविधांची गुणवत्ता सुधारू शकते, परंतु खाजगी कंपन्यांचा मुख्य उद्देश नफा कमावणे असल्यामुळे काहीवेळा सेवा महाग होऊ शकतात, ज्यामुळे गरीब आणि गरजू लोकांना त्या परवडणाऱ्या नाहीत.
• किंमत वाढ: खाजगीकरणानंतर वस्तू आणि सेवांच्या किमती वाढू शकतात, विशेषत: ज्या क्षेत्रांमध्ये स्पर्धा कमी आहे.
• सामाजिक न्याय: खाजगीकरणामुळे सामाजिक न्यायावर परिणाम होऊ शकतो, कारण खाजगी कंपन्या नफ्यावर लक्ष केंद्रित करतात आणि सामाजिक बांधिलकी कमी होण्याची शक्यता असते.
• विकास: काहीवेळा खाजगीकरणामुळे विकास जलद होऊ शकतो, कारण खाजगी कंपन्या नवीन तंत्रज्ञान आणि व्यवस्थापन पद्धतींचा वापर करतात.

उदाहरण:

उदाहरणार्थ, वीज वितरण कंपन्यांचे खाजगीकरण झाल्यास, वीजपुरवठ्यात सुधारणा होऊ शकते, परंतु वीज बिलं वाढण्याची शक्यता असते.

अधिक माहितीसाठी:

तुम्ही खालील संकेतस्थळांना भेट देऊन अधिक माहिती मिळवू शकता:

• PRS India - Disinvestment and Privatisation of PSUs
• Investopedia - Privatization