खाजगीकरण अर्थशास्त्र

खाजगीकरण सविस्तर माहिती?

1 उत्तर
1 answers

खाजगीकरण सविस्तर माहिती?

0

खाजगीकरण म्हणजे शासकीय मालकीच्या किंवा व्यवस्थापनाखाली असलेल्या उद्योगांचे, मालमत्तेचे किंवा सेवांचे हस्तांतरण खाजगी मालकीच्या व्यक्तींकडे, कंपन्यांकडे किंवा संस्थांकडे करणे.

खाजगीकरणाचे मुख्य उद्देश:
  • आर्थिक कार्यक्षमता वाढवणे: खाजगीकरणामुळे उद्योगांमध्ये स्पर्धा वाढते, ज्यामुळे ते अधिक कार्यक्षमतेने काम करतात.
  • गुंतवणूक वाढवणे: खाजगी क्षेत्रात जास्त गुंतवणूक होण्याची शक्यता असते, ज्यामुळे उद्योगांचा विकास होतो.
  • सरकारी तिजोरीवरील भार कमी करणे: सरकारी मालकीच्या उद्योगांमुळे सरकारवर आर्थिक भार येतो, जो खाजगीकरणामुळे कमी होतो.
  • सेवांची गुणवत्ता सुधारणे: खाजगी कंपन्या चांगल्या सेवा देण्यासाठी प्रयत्नशील असतात, त्यामुळे ग्राहकांना उत्तम सेवा मिळतात.
खाजगीकरणाचे प्रकार:
  1. पूर्ण खाजगीकरण: यात सरकार आपली संपूर्ण मालकी खाजगी कंपनीला विकते.
  2. अंशतः खाजगीकरण: यात सरकार काही प्रमाणात मालकी स्वतःकडे ठेवते आणि काही भाग खाजगी कंपनीला विकते.
  3. व्यवस्थापन करार: यात सरकार मालकी स्वतःकडे ठेवते, पण व्यवस्थापनाची जबाबदारी खाजगी कंपनीला देते.
भारतातील खाजगीकरण:

भारतात 1991 मध्ये आर्थिक सुधारणा सुरू झाल्यानंतर खाजगीकरणाला महत्त्व प्राप्त झाले. अनेक सरकारी उद्योगांचे खाजगीकरण करण्यात आले, ज्यामुळे देशाच्या आर्थिक विकासाला चालना मिळाली.

उदाहरण:

एअर इंडिया (Air India) ही सरकारी विमान कंपनी होती, तिचे 2021 मध्ये टाटा समूहांनी (Tata Group) खाजगीकरण केले.

बीबीसी न्यूज मराठी - एअर इंडिया: टाटा समूहांकडे एअर इंडियाची मालकी, कधी आणि कसं ठरलं?

उत्तर लिहिले · 23/3/2025
कर्म · 1440

Related Questions

भारतातील शहरांच्या आर्थिक समस्या स्पष्ट करा?
भारतीय जाती व्यवस्थेत आर्थिक दृष्ट्या कोणते बदल झाले ते स्पष्ट करा?
बँकेचे प्राथमिक कार्य स्पष्ट करा?
निवृत्ती वेतनाचे प्रकार लिहा?
बाजाराचा विस्तारावरून बाजाराचे वर्गीकरण थोडक्यात लिहा?
अर्थव्यवस्थेची किती क्षेत्रांमध्ये विभागणी केली जाते, ते सविस्तर लिहा?
बाजाराच्या विस्तारावरून बाजाराचे वर्गीकरण थोडक्यात लिहा?