1 उत्तर
1
answers
खाजगीकरण सविस्तर माहिती?
0
Answer link
खाजगीकरण म्हणजे शासकीय मालकीच्या किंवा व्यवस्थापनाखाली असलेल्या उद्योगांचे, मालमत्तेचे किंवा सेवांचे हस्तांतरण खाजगी मालकीच्या व्यक्तींकडे, कंपन्यांकडे किंवा संस्थांकडे करणे.
खाजगीकरणाचे मुख्य उद्देश:
- आर्थिक कार्यक्षमता वाढवणे: खाजगीकरणामुळे उद्योगांमध्ये स्पर्धा वाढते, ज्यामुळे ते अधिक कार्यक्षमतेने काम करतात.
- गुंतवणूक वाढवणे: खाजगी क्षेत्रात जास्त गुंतवणूक होण्याची शक्यता असते, ज्यामुळे उद्योगांचा विकास होतो.
- सरकारी तिजोरीवरील भार कमी करणे: सरकारी मालकीच्या उद्योगांमुळे सरकारवर आर्थिक भार येतो, जो खाजगीकरणामुळे कमी होतो.
- सेवांची गुणवत्ता सुधारणे: खाजगी कंपन्या चांगल्या सेवा देण्यासाठी प्रयत्नशील असतात, त्यामुळे ग्राहकांना उत्तम सेवा मिळतात.
खाजगीकरणाचे प्रकार:
- पूर्ण खाजगीकरण: यात सरकार आपली संपूर्ण मालकी खाजगी कंपनीला विकते.
- अंशतः खाजगीकरण: यात सरकार काही प्रमाणात मालकी स्वतःकडे ठेवते आणि काही भाग खाजगी कंपनीला विकते.
- व्यवस्थापन करार: यात सरकार मालकी स्वतःकडे ठेवते, पण व्यवस्थापनाची जबाबदारी खाजगी कंपनीला देते.
भारतातील खाजगीकरण:
भारतात 1991 मध्ये आर्थिक सुधारणा सुरू झाल्यानंतर खाजगीकरणाला महत्त्व प्राप्त झाले. अनेक सरकारी उद्योगांचे खाजगीकरण करण्यात आले, ज्यामुळे देशाच्या आर्थिक विकासाला चालना मिळाली.
उदाहरण:
एअर इंडिया (Air India) ही सरकारी विमान कंपनी होती, तिचे 2021 मध्ये टाटा समूहांनी (Tata Group) खाजगीकरण केले.
बीबीसी न्यूज मराठी - एअर इंडिया: टाटा समूहांकडे एअर इंडियाची मालकी, कधी आणि कसं ठरलं?