2 उत्तरे
2
answers
खाजगीकरणाचा अर्थ काय?
1
Answer link
वाणिज्यात खाजगीकरण हे शासकीय उद्योगाचे किंवा जाहीरपणे व्यापार केलेल्या कंपनींचे खाजगी कंपनी किव्वा कंपन्यांकडून करण्यात आलेले अधिग्रहण. खाजगीकरण झाल्यावर कंपनीचे शेर बाजारात सामान्यांना विकलेया नाही जात.
खाजगीकरणाच्या मुख्य ५ पद्धती आहेत:
शेअर वाटप खाजगीकरण : शेअर मार्केट वर शेअर विकायला ठेवले जातात.
संपत्ती विक्री खाजगीकरण: संपत्तीची गुंतवनुकदाराकडे विक्री, मुख्यता लिलावातून किव्वा ट्रिवहंड माॅडेल च्या द्वारे.
वाऊचर खाजगीकरण: वाऊचर, जे की कंपनीची मालकी संबोधतात, त्यांचे नागरीकांमध्ये मोफत वाटप किव्वा खुप कमी किमतीत विक्री.
मूलातुन खाजगीकरण: नव्या खाजगी ऊद्योगांची सुरुवात (पहिलेच्या समाजवादी देशांमध्ये करण्यात आले होते).
व्यवस्थापनास किव्वा नोकरांस विक्री करून खाजगीकरण: कंपनीचे शेअर तिथल्या व्यवस्थापनास किव्वा नोकरांस मोफत किव्वा कमी किमतीत विकणे.
खाजगीकरणाच्या मुख्य ५ पद्धती आहेत:
शेअर वाटप खाजगीकरण : शेअर मार्केट वर शेअर विकायला ठेवले जातात.
संपत्ती विक्री खाजगीकरण: संपत्तीची गुंतवनुकदाराकडे विक्री, मुख्यता लिलावातून किव्वा ट्रिवहंड माॅडेल च्या द्वारे.
वाऊचर खाजगीकरण: वाऊचर, जे की कंपनीची मालकी संबोधतात, त्यांचे नागरीकांमध्ये मोफत वाटप किव्वा खुप कमी किमतीत विक्री.
मूलातुन खाजगीकरण: नव्या खाजगी ऊद्योगांची सुरुवात (पहिलेच्या समाजवादी देशांमध्ये करण्यात आले होते).
व्यवस्थापनास किव्वा नोकरांस विक्री करून खाजगीकरण: कंपनीचे शेअर तिथल्या व्यवस्थापनास किव्वा नोकरांस मोफत किव्वा कमी किमतीत विकणे.
0
Answer link
खाजगीकरण (Privatization) म्हणजे काय:
खाजगीकरण म्हणजे शासकीय किंवा सार्वजनिक क्षेत्रातील उद्योग, कंपन्या, किंवा मालमत्ता खाजगी मालकीच्या व्यक्तीला किंवा संस्थेला विकणे किंवा हस्तांतरित करणे.
सोप्या भाषेत सांगायचे झाल्यास, सरकार जेव्हा एखादी कंपनी चालवण्यास असमर्थ ठरते किंवा तोट्यात चालवते, तेव्हा सरकार ती कंपनी खाजगी संस्थेला विकते. या प्रक्रियेला खाजगीकरण म्हणतात.
खाजगीकरणाचे मुख्य उद्देश:
- आर्थिक कार्यक्षमता वाढवणे: खाजगी कंपन्या नफा मिळवण्यासाठी अधिक कार्यक्षमतेने काम करतात.
- गुंतवणूक: खाजगीकरणामुळे नवीन गुंतवणूक आकर्षित होते.
- सरकारी तिजोरीवरील भार कमी करणे: तोट्यात चालणाऱ्या कंपन्या विकल्याने सरकारवरील आर्थिक भार कमी होतो.
- सेवा सुधारणे: स्पर्धा वाढल्याने ग्राहकांना चांगली सेवा मिळण्याची शक्यता असते.
भारतातील खाजगीकरण:
भारतात 1991 मध्ये आर्थिक सुधारणांच्या धोरणानंतर खाजगीकरणाला अधिक महत्त्व देण्यात आले. अनेक सरकारी कंपन्यांचे खाजगीकरण करण्यात आले, ज्यामुळे देशाच्या अर्थव्यवस्थेत सुधारणा झाली.
उदाहरण:
एखादी सरकारी विमान कंपनी तोट्यात चालत असेल, तर सरकार तिचे खाजगीकरण करू शकते. यामुळे, खाजगी कंपनी अधिक चांगल्या पद्धतीने व्यवस्थापन करून नफा कमवू शकते.