जैविक विविधता (Biodiversity): जैविक विविधता म्हणजे पृथ्वीवर असलेले सजीव आणि त्यांची परिसंस्था यांमधील विविधता. यात प्राणी, वनस्पती, सूक्ष्मजंतू आणि त्यांचीFunctioningअसलेल्या परिसंस्था यांचा समावेश होतो.

जैविक विविधतेचे मुख्य प्रकार:

• आनुवंशिक विविधता (Genetic Diversity): एकाच प्रजातीमधील सजीवांमध्ये जनुकीय पातळीवर असणारी भिन्नता. उदाहरणार्थ, माणसांमध्ये रंगात, उंचीत आणि रोगप्रतिकारशक्तीमध्ये विविधता आढळते.
• प्रजाती विविधता (Species Diversity): एखाद्या विशिष्ट प्रदेशात आढळणाऱ्या विविध प्रजातींची संख्या. उदाहरणार्थ, पश्चिम घाटात सापांच्या अनेक प्रजाती आढळतात.
• परिसंस्था विविधता (Ecosystem Diversity): पृथ्वीवर असणाऱ्या विविध प्रकारच्या परिसंस्था, जसे की जंगल, वाळवंट, समुद्र,草原, आणि पर्वत. प्रत्येक परिसंस्थेत विशिष्ट प्रकारचे जीव आणि पर्यावरण असते.

जैविक विविधता का महत्त्वाची आहे?:

• पर्यावरणाचे संतुलन: प्रत्येक सजीव परिसंस्थेचा एक महत्त्वाचा भाग असतो. त्यांच्यातील संबंध पर्यावरणाचे संतुलन राखण्यास मदत करतात.
• नैसर्गिक साधनसंपत्ती: जैविक विविधता आपल्याला अन्न, औषधे, पाणी आणि इतर आवश्यक गोष्टी पुरवते.
• आर्थिक महत्त्व: पर्यटन, शेती आणि मासेमारी यांसारख्या उद्योगांसाठी जैविक विविधता आधार आहे.
• सांस्कृतिक महत्त्व: अनेक संस्कृतींमध्ये विशिष्ट प्राणी आणि वनस्पतींना महत्त्व आहे, ज्यामुळे त्यांचे जतन करणे आवश्यक आहे.

जैविक विविधतेचे जतन करणे आवश्यक आहे, कारण यावरच आपले भविष्य अवलंबून असते.