वाळवंट म्हणजे काय: वाळवंट हा एक असा भूभाग आहे जेथे वनस्पती जीवन अत्यंत विरळ असते आणि पाण्याची उपलब्धता खूप कमी असते. वाळवंटी प्रदेशात वार्षिक पर्जन्यमान २५० मि.मी. पेक्षा कमी असते. यामुळे तेथे जीवनाश्यक गोष्टींची कमतरता असते.

वाळवंट कसे तयार होते: वाळवंट तयार होण्याची अनेक कारणे आहेत, त्यापैकी काही प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:

• पर्जन्याचे प्रमाण कमी: वाळवंटी प्रदेशात पावसाचे प्रमाण खूप कमी असते. त्यामुळे जमिनीला पुरेसे पाणी मिळत नाही आणि वनस्पती वाढू शकत नाहीत.
• उच्च तापमान: वाळवंटी प्रदेशात तापमान खूप जास्त असते. అధిక तापమానాमुळे जमिनीतील पाणी लवकर बाष्पीभवन होते, त्यामुळे जमीन कोरडी राहते.
• पर्वतांचे अडथळे: काही वाळवंटी प्रदेश पर्वतांच्या बाजूला असतात. पर्वत ओलावा असलेल्या वाऱ्याला अडथळा निर्माण करतात, त्यामुळे त्या प्रदेशात पाऊस पडत नाही.
• समुद्रापासूनचे अंतर: जे प्रदेश समुद्रापासून खूप दूर असतात, तेथे वाऱ्यांमधील ओलावा कमी होतो आणि त्यामुळे पाऊस कमी पडतो.
• मानवी हस्तक्षेप: मानवी कृती जसे की जास्त प्रमाणात वृक्षतोड, जमिनीचा गैरवापर आणि प्रदूषण यामुळे वाळवंटीकरण वाढते.

वनस्पती आणि पाणी नसलेल्या ठिकाणी वाळवंट तयार होण्याची प्रक्रिया:

1. पावसाच्या कमतरतेमुळे जमिनीतील ओलावा कमी होतो.
2. तापमान वाढल्यामुळे पाण्याची वाफ होते आणि जमीन कोरडी पडते.
3. वनस्पतींना पुरेसे पाणी न मिळाल्याने ती वाढू शकत नाहीत आणि हळूहळू नष्ट होतात.
4. जमिनीची धूप होते आणि माती वाऱ्यामुळे उडून जाते.
5. अखेरीस, त्या ठिकाणी फक्त वाळू आणि खडक शिल्लक राहतात, ज्यामुळे वाळवंट तयार होते.

• विकाpedिया: वाळवंटीकरण