1 उत्तर
1
answers
पोषक द्रव्यांचे चक्रीकरण उदाहरणासह स्पष्ट करा?
0
Answer link
पोषक द्रव्यांचे चक्रीकरण म्हणजे परिसंस्थेमध्ये पोषक तत्वांचा सतत फिरणारा चक्र. पोषक तत्वे सजीवांमध्ये प्रवेश करतात, त्यांच्या वाढीसाठी आणि कार्यांसाठी वापरली जातात आणि नंतर ते सडण्याच्या प्रक्रियेद्वारे वातावरणात परत येतात. ही प्रक्रिया नैसर्गिकरित्या पोषक तत्वांचा पुरवठा सुनिश्चित करते आणि परिसंस्थेचे आरोग्य टिकवून ठेवते.
उदाहरण: नायट्रोजन चक्र
- नायट्रोजन फिक्सेशन: वातावरणातील नायट्रोजन वायू (N2) जीवाणूंद्वारे अमोनिया (NH3) मध्ये रूपांतरित केला जातो. हे जीवाणू मातीमध्ये किंवा वनस्पतींच्या मुळांवर आढळतात.
- अमोनिफिकेशन: सेंद्रिय नायट्रोजन, जसे की मृत वनस्पती आणि प्राणी, अमोनियामध्ये रूपांतरित होतात.
- नायट्रिफिकेशन: अमोनिया नायट्राइट (NO2-) आणि नंतर नायट्रेट (NO3-) मध्ये रूपांतरित होतो. ही प्रक्रिया नायट्रिफायिंग जीवाणू करतात.
- एस्सिमिलेशन: वनस्पती नायट्रेट आणि अमोनिया शोषून घेतात आणि प्रथिने आणि न्यूक्लिक ऍसिडसारख्या सेंद्रिय रेणूंमध्ये समाविष्ट करतात.
- डीनायट्रिफिकेशन: नायट्रेट वायू नायट्रोजनमध्ये रूपांतरित होतो आणि वातावरणात परत येतो. ही प्रक्रिया डीनायट्रिफायिंग जीवाणू करतात.
या चक्रामुळे नायट्रोजन परिसंस्थेत सतत उपलब्ध राहतो, ज्यामुळे वनस्पती आणि प्राण्यांना आवश्यक पोषक तत्वे मिळतात.
अशा प्रकारे, पोषक द्रव्यांचे चक्रीकरण हे जीवन चक्राचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.