मिथक म्हणजे परंपरागत चालत आलेली एक कथा किंवा समजूत, जी एखाद्या विशिष्ट समाजाच्या किंवा संस्कृतीच्या श्रद्धा, मूल्ये आणि जगाकडे पाहण्याचा दृष्टिकोन व्यक्त करते. मिथके सहसा अलौकिक घटना, देव, नायके आणि नायिका यांच्या पराक्रमांवर आधारित असतात.

• परंपरागत: मिथके पिढ्यानपिढ्या मौखिक किंवा लेखी स्वरूपात संक्रमित होतात.
• symbolic अर्थ: मिथकांमध्ये वापरलेली पात्रे आणि घटना प्रतीकात्मक अर्थ व्यक्त करतात.
• सामूहिक श्रद्धा: मिथके विशिष्ट समाजाच्या सामूहिक श्रद्धांचे प्रतिनिधित्व करतात.
• जगाचा अर्थ लावणे: मिथके जगाच्या उत्पत्ती, मानवी अस्तित्वाचा अर्थ आणि मृत्यू यांसारख्या मूलभूत प्रश्नांची उत्तरे देतात.

1. उत्पत्ती मिथके: जग आणि मानवाची निर्मिती कशी झाली हे सांगतात. उदा. ब्रह्मदेवाने जग निर्माण केले.
2. नायकांची मिथके: नायकांच्या पराक्रमांचे वर्णन करतात. उदा. रामायण आणि महाभारतातील कथा.
3. देवतांची मिथके: देव आणि देवींच्या कथा सांगतात. उदा. ग्रीक देव Zeus ची कथा.
4. नैसर्गिक घटनांची मिथके: नैसर्गिक घटनां मागील कारणे स्पष्ट करतात. उदा. इंद्रधनुष्य देवाने निर्माण केले.

गणेश जन्म कथा हे एक लोकप्रिय मिथक आहे. या कथेनुसार, पार्वती देवीने आपल्या शरीराच्या मळापासून गणेशाची निर्मिती केली. एकदा, जेव्हा पार्वती स्नान करत होती, तेव्हा तिने गणेशाला दारावर पहारा देण्यास सांगितले. त्याच वेळी, भगवान शिव आले आणि त्यांनी आत जाण्याचा प्रयत्न केला, तेव्हा गणेशाने त्यांना अडवले. यामुळे क्रুদ্ধ होऊन शंकराने गणेशाचे डोके धडावेगळे केले. पार्वतीला हे कळल्यावर ती खूप दुःखी झाली. मग शंकराने एका हत्तीचे डोके गणेशाच्या धडावर लावले आणि त्याला जिवंत केले. या मिथकातून शक्ती, भक्ती आणि बुद्धीचे महत्त्व सांगितले जाते.

हे उदाहरण दर्शवते की मिथके केवळ मनोरंजक कथा नाहीत, तर त्या समाजात रूढ असलेल्या मूल्यांचे आणि विश्वासांचे प्रतीक आहेत.