शेणखत हे पारंपारिक सेंद्रिय खत असून शेतकऱ्यांना ते शेतातच उपलब्ध होऊ शकते. जनावरांच्या गोठ्यातील शेणामध्ये जनावरांचे मूत्र आणि अर्धवट खाऊन टाकलेल्या चाऱ्यांचे अवशेषही असतात. गोठ्याच्या कडेला माती टाकून त्यात जनावरांचे मूत्र शोषून घेता येते. ती माती जर शेणखताच्या खड्ड्यात शेणाबरोबर टाकली, तर त्यामुळे शेणखताची प्रत सुधारते. सर्वसाधारणपणे चांगल्या कुजलेल्या शेणखतात ०.४ टक्के नत्र, ०.१५ टक्के स्फूरद आणि ०.५० टक्के पालाश असते, आपल्या देशातील उष्ण व दमट हवामानाच्या परिस्थितीत जमिनीतील सेंद्रिय पदार्थांचे विघटन वेगाने होऊन सेंद्रिय पदार्थांचे प्रमाण कमी होते जाते. त्यामुळे जमिनीची सुपिकता टिकवून पिकांचे भरघोस उत्पादन मिळविण्यासाठी शेणखतासारख्या सेंद्रिय वरखताचा वापर करणे आवश्यक आहे.

शेणखत ओळखण्यासाठी काही गोष्टी लक्षात घेणे आवश्यक आहे:

• रंग: चांगले शेणखत गडद रंगाचे असते.
• गंध: कुजलेल्या शेणाचा वास येतो.
• पोत: शेणखत भुसभुशीत आणि मऊ लागते.
• कचरा: शेणखतामध्ये प्लास्टिक किंवा इतर कचरा नसावा.
• ओलावा: शेणखत जास्त कोरडे किंवा जास्त ओले नसावे.

टीप: शेणखत खरेदी करताना, ते चांगल्या प्रतीचे असल्याची खात्री करा.

अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:

• सेंद्रिय खतांचा वापर आणि त्याचे महत्त्व
• गाईच्या शेण आणि मूत्राचे महत्त्व