राजशास्त्र या विषयाला शास्त्र मानता येईल का? या वाक्याचा अर्थ सांगा.
राजशास्त्र या विषयाला शास्त्र मानता येईल का? या वाक्याचा अर्थ सांगा.
तुमच्या प्रश्नाचा अर्थ असा आहे की राज्यशास्त्र हा एक 'शास्त्र' (Science) आहे की नाही? 'शास्त्र' म्हणजे काय, हे समजून घेणे महत्त्वाचे आहे. शास्त्रामध्ये विशिष्ट नियमांचे पालन केले जाते, जसे की निरीक्षण, प्रयोग, विश्लेषण आणि निष्कर्ष. या आधारावर, आपण पाहू की राज्यशास्त्र हे शास्त्र आहे की नाही:
राज्यशास्त्र (Political Science) एक शास्त्र आहे का?
1. पद्धतशीर अभ्यास: राज्यशास्त्रामध्ये राजकीय घटना, विचार आणि संस्था यांचा पद्धतशीर अभ्यास केला जातो.
2. सिद्धांत आणि नियम: यात काही सिद्धांत आणि नियम आहेत, जे राजकीय वर्तनाचे स्पष्टीकरण देतात.
3. अनुभवजन्य अभ्यास: राज्यशास्त्रज्ञ राजकीय घटनांचा अनुभवजन्य डेटा (empirical data) वापरून अभ्यास करतात.
4. विश्लेषणात्मक साधने: राजकीय विश्लेषणासाठी सांख्यिकी (statistics) आणि इतर विश्लेषणात्मक साधनांचा वापर केला जातो.
परंतु काही मर्यादा:
1. मानवी वर्तन: राज्यशास्त्र मुख्यतः मानवी वर्तनाशी संबंधित आहे, जे पूर्णपणे predictable नसते.
2. व्यक्तिनिष्ठता: राजकीय विचार आणि विचारधारा व्यक्तिनिष्ठ (subjective) असू शकतात.
3. प्रयोगांची कमतरता: नैसर्गिक विज्ञानांप्रमाणे (natural sciences) राज्यशास्त्रात प्रयोग करणे कठीण आहे.
निष्कर्ष:
राज्यशास्त्र पूर्णपणे नैसर्गिक विज्ञानासारखे नसले तरी, ते एक सामाजिक विज्ञान (social science) आहे. यात विशिष्ट पद्धती, सिद्धांत आणि विश्लेषणात्मक साधने वापरली जातात. त्यामुळे, राज्यशास्त्र एक 'शास्त्र' आहे, असे म्हणता येईल.