3 उत्तरे
3
answers
जागतिकीकरण स्वरूप म्हणजे काय?
5
Answer link
👉जागतिकीकरण
ह्या संज्ञेचा उपयोग बहुध आर्थिक जागतिकीकरणाच्या संदर्भात केला जातो. जागतिकीकरण म्हणजे देशाच्या अर्थव्यवस्थेचे जगाच्या अर्थव्यवस्थेबरोबर एकत्रीकरण करणे
जागतिकीकरण म्हणजे- १) उपभोग्य वस्तुंसह सर्व वस्तुंच्या आयातीवरील नियंत्रण हळूहळू समाप्त होणे. २) आयात शुल्काचा दर कमी करणे. ३) सार्वजनिक क्षेत्रांचे खाजगीकरण करणे होय
■ ज्या ठिकाणी स्वस्त आणि रास्त कच्चा माल आणि इतर स्रोत उपलब्ध असतील , अशा जगातील कोणत्याही ठिकाणी उत्पादन घेणे .
■ जगातील कोणत्याही कोपऱ्यापर्यंत वस्तू आणि सेवा पुरविणे , संपूर्ण जग हीच बाजारपेठ असणे .
■देशाच्या बृहतलक्षी घटकांपैकी 'परकीय क्षेत्र हे सर्वात महत्त्वाचे क्षेत्र असणे .
ह्या संज्ञेचा उपयोग बहुध आर्थिक जागतिकीकरणाच्या संदर्भात केला जातो. जागतिकीकरण म्हणजे देशाच्या अर्थव्यवस्थेचे जगाच्या अर्थव्यवस्थेबरोबर एकत्रीकरण करणे
जागतिकीकरण म्हणजे- १) उपभोग्य वस्तुंसह सर्व वस्तुंच्या आयातीवरील नियंत्रण हळूहळू समाप्त होणे. २) आयात शुल्काचा दर कमी करणे. ३) सार्वजनिक क्षेत्रांचे खाजगीकरण करणे होय
■ ज्या ठिकाणी स्वस्त आणि रास्त कच्चा माल आणि इतर स्रोत उपलब्ध असतील , अशा जगातील कोणत्याही ठिकाणी उत्पादन घेणे .
■ जगातील कोणत्याही कोपऱ्यापर्यंत वस्तू आणि सेवा पुरविणे , संपूर्ण जग हीच बाजारपेठ असणे .
■देशाच्या बृहतलक्षी घटकांपैकी 'परकीय क्षेत्र हे सर्वात महत्त्वाचे क्षेत्र असणे .
2
Answer link
जागतिकीकरण म्हणजेअ- १) उपभोग्य वस्तुंसह सर्व वस्तुंच्या आयातीवरील नियंत्रण हळूहळू समाप्त होणे. २) आयात शुल्काचा दर कमी करणे. ३) सार्वजनिक क्षेत्रांचे खाजगीकरण करणे होय. ... २) जगातील कोणत्याही कोपऱ्यापर्यंत वस्तू आणि सेवा पुरविणे , संपूर्ण जग हीच बाजारपेठ असणे .
जागतिकीकरण म्हणजे स्थानिक वस्तूंची किंवा घडामोडींची जागतिक स्तरावर स्थानांतरणाची प्रक्रिया. ह्या संज्ञेचा उपयोग बहुधा आर्थिक जागतिकीकरणाच्या संदर्भात केला जातो. जागतिकीकरण म्हणजे देशाच्या अर्थव्यवस्थेचे जगाच्या अर्थव्यवस्थेबरोबर एकत्रीकरण करणे, २० व्या शतकाच्या शब्दकोशानुसार जागतिकीकरणम्हणजे जगभर पसरणे, एकाच वेळी संपूर्ण जगाचा किंवा जगातील सर्व लोकांचा विचार करणे, त्यात व्यापार, विदेशी थेट गुंतवणूक, भांडवल प्रवाह, प्रवास आणि तंत्रज्ञान यांच्या प्रसाराच्या माध्यमाने राष्ट्रीय अर्थव्यवस्थेला आंतरराष्ट्रीय अर्थव्यवस्थांसाठी खुले केले जाते. विश्व बँकेच्या अहवालानुसार जागतिकीकरण म्हणजेअ- १) उपभोग्य वस्तुंसह सर्व वस्तुंच्या आयातीवरील नियंत्रण हळूहळू समाप्त होणे. २) आयात शुल्काचा दर कमी करणे. ३) सार्वजनिक क्षेत्रांचे खाजगीकरण करणे होय. दिपक नायर यांच्या मते, देशांच्या राजकीय सीमांमध्ये आर्थिक क्रियांचा •विस्तार करणे म्हणजेच जागतिकीकरण होय. डॉ. यशवंत मनोहर यांच्या मते जागतिकीकरण म्हणजे जगातील वेगवेगळ्या देशांनी परस्पर व्यापार करणे होय. [१]
भारतात १९९० च्या सुमारास जागतिकीकरणालआसुरुवात झाली. ह्या काळात देशावरचे विदेशी कर्ज एवढे वाढले होते की जागतिक बँक (World Bank), आंतरराष्ट्रीय नाणे निधी (International Monetary Fund) ह्या खाजगी जागतिक संघटनांनी भारताला आणखी कर्ज देणे नाकारले व कर्ज मिळवण्यासाठी भारतावर काही अटी लादल्या. ह्या अटींमध्ये भारताने आपल्या अर्थव्यवस्थेमध्ये काही धोरणात्मक बदल करून तिला विदेशी कंपन्यांसाठी खुले करणे समाविष्ट होते. अर्थव्यवस्थेमधील ह्या बदलांना "आर्थिक सुधारणा" म्हटले गेले व त्यात जागतिकीकरणासोबतच उदारीकरण व खाजगीकरण ह्यांचा पण समावेश होतो. ह्यांनाच एकत्रितपणे खा. ऊ. जा. धोरण असे संबोधले जाते. संजय भास्कर जोशी यांच्या मते, मुख्यत: व्यापारासाठी विविध देशांनी एकमेकांना जोडून घेत एकमेकांच्या भूमीत खुलेपणाने व्यापार करण्यासाठीची व्यवस्था निर्माण करणे म्हणजे जागतिकीकरण होय
0
Answer link
जागतिकीकरण (Globalization) म्हणजे काय:
जागतिकीकरण म्हणजे जगभरातील लोकांचे, कंपन्यांचे आणि सरकारांचे परस्परांशी वाढते संबंध. हे संबंध अनेक कारणांनी वाढू शकतात, जसे की:
- तंत्रज्ञान: इंटरनेट आणि सोशल मीडियामुळे माहितीची देवाणघेवाण झपाट्याने होते.
- अर्थकारण: व्यापार आणि गुंतवणुकीमुळे जगातील अर्थव्यवस्था एकमेकांशी जोडल्या गेल्या आहेत.
- राजकारण: आंतरराष्ट्रीय करारांमुळे देशांमधील संबंध सुधारले आहेत.
- संस्कृती: जगभरातील लोकांची जीवनशैली, खाद्यपदार्थ आणि कला एकमेकांना माहीत झाल्या आहेत.
जागतिकीकरणाचे स्वरूप:
जागतिकीकरण हे एक गुंतागुंतीचे स्वरूप आहे आणि त्याचे खालील पैलू आहेत:
- आर्थिक जागतिकीकरण:
- व्यापार: वस्तू आणि सेवांची आंतरराष्ट्रीय स्तरावर खरेदी-विक्री वाढली आहे.
- गुंतवणूक: एका देशातील कंपन्या दुसऱ्या देशात गुंतवणूक करतात.
- वित्तीय बाजार: जगभरातील वित्तीय बाजारपेठा एकमेकांशी जोडल्या गेल्या आहेत.
- सामाजिक जागतिकीकरण:
- सांस्कृतिक आदानप्रदान: वेगवेगळ्या संस्कृती एकमेकांच्या संपर्कात येतात.
- स्थलांतर: लोक एका देशातून दुसऱ्या देशात काम करण्यासाठी किंवा शिक्षण घेण्यासाठी जातात.
- जागतिक समस्या: हवामान बदल आणि महामारी यांसारख्या समस्यांवर जागतिक स्तरावर उपाय शोधले जातात.
- राजकीय जागतिकीकरण:
- आंतरराष्ट्रीय संस्था: संयुक्त राष्ट्र (United Nations) आणि जागतिक व्यापार संघटना (World Trade Organization) यांसारख्या संस्था जागतिक नियम बनवतात.
- राजकीय संबंध: देशांमधील राजकीय संबंध सुधारतात.
जागतिकीकरणाचे फायदे आणि तोटे:
जागतिकीकरणामुळे अनेक फायदे झाले आहेत, जसे की आर्थिक विकास, नवीन तंत्रज्ञान आणि संस्कृतीचा प्रसार. पण काही तोटेही आहेत, जसे की काही उद्योगांचे नुकसान, वाढती स्पर्धा आणि सामाजिक असमानता.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता: