जागतिकीकरण (Globalization):

• व्याख्या: जागतिकीकरण म्हणजे जगभरातील लोकांचे, कंपन्यांचे आणि सरकारांचे परस्परांशी वाढते एकत्रीकरण.
• उद्देश: जागतिकीकरणामुळे वस्तू, सेवा, माहिती आणि तंत्रज्ञान यांचा जगभर प्रसार होतो.
• स्वरूप: हे एक आंतरराष्ट्रीय आणि बहुआयामी स्वरूप आहे, ज्यात आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक आणि राजकीय संबंधांचा समावेश असतो.
• उदाहरण: आंतरराष्ट्रीय व्यापार, परदेशी गुंतवणूक, आणि जगभरातील संस्कृतींचे मिश्रण.

आधुनिकीकरण (Modernization):

• व्याख्या: आधुनिकीकरण म्हणजे पारंपरिक समाजाला आधुनिक समाजात रूपांतरित करण्याची प्रक्रिया.
• उद्देश: आधुनिकीकरणामुळे विज्ञान, तंत्रज्ञान, उद्योग आणि लोकशाही मूल्यांचा विकास होतो.
• स्वरूप: हे एक देशांतर्गत स्वरूप आहे, ज्यात सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय सुधारणांवर लक्ष केंद्रित केले जाते.
• उदाहरण: शिक्षण प्रणालीत सुधारणा, नवीन तंत्रज्ञानाचा वापर, आणि शहरीकरण.

फरक:

1. जागतिकीकरण हे आंतरराष्ट्रीय स्तरावरचे संबंध वाढवते, तर आधुनिकीकरण देशाच्या आत सुधारणा घडवते.
2. जागतिकीकरणामुळे जगातील संस्कृती आणि अर्थव्यवस्था एकमेकांशी जोडल्या जातात, तर आधुनिकीकरणामुळे देशाचा विकास आणि प्रगती होते.
3. जागतिकीकरण हे एक प्रक्रिया आहे, तर आधुनिकीकरण हे ध्येय आहे.

अधिक माहितीसाठी:

• Britannica - Globalization
• Britannica - Modernization