जागतिकीरणाची संकल्पना कशी स्पष्ट कराल?
जागतिकीकरण (Globalization):
जागतिकीकरण म्हणजे जगभरातील लोकांचे वाढते एकत्रीकरण. हे एकत्रीकरण आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, राजकीय आणि तांत्रिक बदलांमुळे होते.
जागतिकीकरणाचे मुख्य घटक:
-
आर्थिकIntegration (Economic Integration):
देशा-देशांमधील व्यापार आणि गुंतवणुकीवरील निर्बंध कमी करणे, ज्यामुळे वस्तू, सेवा आणि भांडवलाची मुक्तपणे देवाणघेवाण होऊ शकते.
-
तंत्रज्ञान (Technology):
इंटरनेट आणि इतरCommunication (संदेश) तंत्रज्ञानामुळे जगभरातील माहितीची देवाणघेवाण जलद झाली आहे.
-
सांस्कृतिक देवाणघेवाण (Cultural Exchange):
विविध संस्कृती एकमेकांच्या संपर्कात येतात आणि जगभरातील लोकांच्या आवडीनिवडींमध्ये बदल होतो.
-
राजकीय संबंध (Political Relations):
देशा-देशांमधील संबंध सुधारतात आणि आंतरराष्ट्रीय सहकार्य वाढते.
जागतिकीकरणाचे फायदे:
-
आर्थिक विकास:
व्यापार आणि गुंतवणुकीमुळे आर्थिक विकास वाढतो.
-
रोजगार:
नवीन उद्योगांमुळे रोजगाराच्या संधी निर्माण होतात.
-
तंत्रज्ञान:
नवीन तंत्रज्ञान उपलब्ध होते.
जागतिकीकरणाचे तोटे:
-
असमानता:
गरीब आणि श्रीमंत देशांमधील दरी वाढू शकते.
-
पर्यावरण:
औद्योगिकीकरणामुळे पर्यावरणावर नकारात्मक परिणाम होतो.
-
संस्कृती:
स्थानिक संस्कृती कमी होण्याची शक्यता असते.
उदाहरण:
भारतामध्ये जागतिकीकरणामुळे Information Technology (माहिती तंत्रज्ञान) आणि सेवा क्षेत्रात मोठी वाढ झाली आहे. अनेक आंतरराष्ट्रीय कंपन्यांनी भारतात गुंतवणूक केली आहे, ज्यामुळे रोजगाराच्या संधी वाढल्या आहेत.