3 उत्तरे
3 answers

Meditation कसे करावे?

24
मेडीटेशन करण्याची पद्धती

१ शांत, निवांत खोली निवडावी. (सहाय्यक तंत्र)

२ मंद प्रकाश योजना असल्यास उत्तम. भगभगीत प्रकाश नसावा. मंद वासाची उदबत्ती लावल्यास वातावरणनिर्मिती उत्तम होते. परंतु धुराची एलर्जी असल्यास वा अस्थमा त्रास असल्यास उदबत्ती टाळणे योग्य. (सहाय्यक तंत्र)

३ सुखासन वा स्वस्तिकासना सारख्या सुखकारक आसनात बसावे. आरामखुर्चीत बसले तरी चालेल. १० ते १५ मिनिटे बसता येणे हीच आवश्यकता आहे. सुखासन वा स्वस्तिकासनात बसल्यास हात गुढघ्यावर सैल ठेवावेत. पद्ममुद्रे प्रमाणे एका हाताचा तळवा दुसऱ्या हाताच्या ओंजळीत, अग्रबाहू मांडीवर स्थित (आधारासाठी), व अकृत्रिमपणे सरळ बसावे. हे शक्य नसेल तर आराम खुर्चीत बसले तरी चालेल. हात खुर्चीच्या हातावर सैलसर ठेवावेत. शरीराची थोडीफार हालचाल चालते पण मध्येच उठावयास लागल्यास मेडीटेशनचा भंग होतो म्हणून खबरदारी घ्यावी.

४ शवासनात आपण पायाकडून डोक्यापर्यंत शरीर शिथिल करतो. इथे त्याविरुद्ध म्हणजे डोक्यापासून पायापर्यंत अवयव एकामागून एक असे शिथिल करीत जावे.

५ सुखेनैव आसनस्थित झाल्यावर डोळे मिटून घेऊन वर सांगितल्याप्रमाणे डोक्यापासून पायापर्यंत अवयव एकामागून एक अवयव आठवून क्रमाने शिथिल करीत जावे. कपाळ, कान, गाल, मान, पाठ ते नितंबापर्यंत, त्यानंतर गळ्यापासून ते पोटापर्यंत, नंतर हात व पाय असा क्रम ठेवावा. पोटाचा विचार करताना श्वासाचा विचार अवश्य करावा. ह्या सर्व प्रकाराला एक ते दीड वा जास्तीत ज्यास्त दोन मिनिटे पुरे होतात.

६ आता आपण बीज मंत्र मनातल्या मनात म्हणावा, ज्या योगे मनातील विचार बाजूस सारता येतील. बीज मंत्र म्हणावयाचा नसेल तर साक्षीभवना (Witnessing the mind) अभ्यास करावा. या योगे मन शांत रहाते त्याचा अनुभव घ्यावा.

७ साक्षीभावना सुद्धा कठीण वाटत असेल तर हिमालायाच्या शिखरासारख्या निर्मळ गोष्टीचा विचार करावा.

८ आपण सुखकारक स्थितीत असलो तरी शावासनस्थ नसल्यामुळे झोप लागण्याची शक्यता कमी असते. परंतु सवयीच्या अभावामुळे १५ मिनिटात चुळबुळ होतेच वा पायांना मुंग्या आल्या सारखे वाटते. अन्यथा वेळ समजण्यासाठी घड्याळाचा गजर लावण्यास हरकत नाही.

९ सावकाश डोळे उघडावे. हातापायाची जाणीवपूर्वक हालचाल करावी. उत्तम मेडीटेशन जमल्यास रक्तदाब कमी होण्याची शक्यता असते व हृदयाचे ठोकेही मंद होतात. म्हणून मेडीटेशन मधून सावकाश बाहेर येत उभे रहाणे श्रेयस्कर होय.
सातत्य्याने मेडीटेशन केल्यास मन प्रसन्न होते, मानसिक तणाव कमी होण्यास मदत होते. चित्तवृत्ती प्रसन्न राहिल्याने कामाचे दडपण कमी होते, कामाचा उरक चांगला होतो व सातत्य राहते. याचे सुपरिणाम यशात बदललेले पाहावयास मिळतात.
इंन्ट्यूशन सारख्या सूचकतेने कठीण प्रश्न सोडविण्यास मदत होते हे २०११ सालात संशोधनांते सिद्ध झाले आहे. त्याचा उपयोग करून घ्यावा
उत्तर लिहिले · 17/11/2016
कर्म · 48240
1
 Meditation मेडिटेशन कसे करावे | ध्यान साधना कशी करावी संपूर्ण माहिती (ध्यान कसे करावे आधुनिक काळात मानवाला नाना प्रकारच्या समस्याना तोंड ध्यावे लागते . धकाधकी या सजीवांचे संतुलन बिझनेल उदाहरण असतील आणि वर्तमान पत्र वाचलेले असतील. मनुष्य जीवन निर्भय असमान मनुष्य आहे. आपले सत्य स्वरूप अभावी मानव अस्वभाविक तानाव आणी अस्वस्थ मानसिक संघर्ष, असमाधी आणि रोग ग्रस्त सत्य .

विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाचा उगम मानव अस्वस्थता आहे अशाप्रकारे संभ्रमित अवस्थे त्याला तुमचा अंतर्निहित देवत्व अनुभव आहे. अधिक काळजी करणे म्हणजे जास्त काळजी घेणे होय.
Meditation

मेडिटेशन करावे / ध्यान धारणा करावी / मन एकाग्र करावे
मेडिटेशन किंवा लक्ष द्यावे - मेडिटेशनचे काही प्रकार
विश्वप्रार्थना
संपूर्ण क्षमा देवी प्रार्थना
चांगला विचार
तात्पर्य
मेडिटेशन करावे / ध्यान धारणा करावी / मन एकाग्र करावे
सर्वप्रथम तुम्ही पाठीचा कणा न वाकता बसायचा, आणि लक्षित केंद्रीत केले पाहिजे. प्रारंभिक मेडिटेशन / ध्यान करताना असभ्य असताना वाईट आणि स्वाभाविक आहे कारण मनुष्याच्या मनात सुप्त अवस्थेचा विचार केला जात आहे, तेवढ्यात तुम्ही विचार करत नसाल, जसे तुम्ही लक्ष द्याल, तसा तुमचा अनुभव असेल. हळू कमी होल. मनाला विविध पलू तुम्हाला दिसतात. त्यानंतर हळु हळु तुमची एकाग्रता चालेल आणि मनाची शांतता निर्माण होईल. रोजच्या जीवनात सर्व योगांना त्याचा लाभ नियमितपणे मिळतो. तर या योगाभ्यासाचा पूर्ण अनुभव तुम्हाला जाणवेल.


 
जेंव्हा मोकाळा वेळ असेल तेंव्हा मन शांत असेल. प्रारंभिक ध्यानसाधना करत असताना मनाला त्रास होतो. सत्यदुखी, अंगदुखी, अंगात ताप इ. प्रसन्न होतील, पण नंतर हळूहळू तुमचा ध्यान नियमितपणे ठेवा तुम्हाला मनःशांती आणि प्रसन्नता जाणवेल. अभ्यासात मन लागत नाही

मेडिटेशन किंवा लक्ष द्यावे - मेडिटेशनचे काही प्रकार
विश्वप्रार्थना
विश्वप्रार्थना हा ध्यान प्रक्रियेला मुख्य भाग आहे आधी आपण विश्वकल्याणसाठी देवाकडे आपण मनात असलेल्या दैवीभाव यांना प्रार्थना करावी की , हे ईश्वरा सर्वांचे भले कर, सर्वाना बुध्दी दे, जीवन सर्वाचे आरोग्य मय बनव सर्वाचे मंगल कर अशा प्रकारे प्रार्थाना केल्यास आपल्यास ध्यान करीता अडथळा कमी होणार. एक वेगळ्या प्रकारची मानसिकता शांत होईल.

संपूर्ण क्षमा देवी प्रार्थना
ध्यान करताना तुम्ही डोळे बंद करत असताना तुमचा काही चुका झाला असेल. आपल्या हातून चुका बददल ईश्वराकडे क्षमा मागितली जाण्याची शक्यता कमी होते आणि तुमची संकल्पना दृढ होते. तुम्ही जाणता. तसेच तुम्ही पत्रकारांना बदलेल असा विचार कराल.

चांगला विचार
सकारात्मक विचार हा ध्यानाचा मुख्य भाग मानला आहे. तुमच्या जीवनात अनेक प्रकारची निर्मिती होत असते पण तुम्ही त्या गोष्टींवर नेहमी विचार करता. जेणे तुमच्या जीवनात एक वेगळी ऊर्जा निर्माण झाली होती आणि तुमचा संपूर्ण दिवस उत्साही आणि आनंदी होता.

तात्पर्य
प्राचीन काळापासून आपल्याषी मुनींनी तुम्हाला ध्यानाचे महत्त्व पटवून दिले आहे. तुमचा ध्यान किंवा क्रियेला सुरुवात झाली तर तुमचा जीव मनःशांती आणि तणावमुक्ती होईल. कोणत्याच प्रकारचे व डिप्रेशन किंवा तणाव निर्माण होणार नाही.मेडिटेशन केल्याने तुमचे आरोग्य देखील सदृढ व निरोगी राहील.


 
ध्यान म्हणजे स्वतंत्र शोध कार्य आजच्या धावपळीच्या जीवनात तुम्हाला ध्यानाची आवश्यकता आहे. आपण आपल्या समोरील मानसिक मानसिकतेसाठी तयार राहू शकता.



उत्तर लिहिले · 31/3/2022
कर्म · 121765
0

मेडिटेशन (ध्यान) करण्याची सोपी पद्धत खालीलप्रमाणे आहे:

1. शांत जागा निवडा:

सुरुवातीला, मेडिटेशन करण्यासाठी शांत आणि आरामदायक जागा निवडा. जिथे तुम्हाला कोणी disturb करणार नाही.

2. आरामदायक स्थितीत बसा:

खुर्चीवर बसा किंवा जमिनीवर मांडी घालून बसा. कंबर आणि पाठ सरळ ठेवा. तुमचे डोळे बंद करा.

3. श्वासावर लक्ष केंद्रित करा:

नैसर्गिकपणे श्वास घ्या आणि सोडा. श्वासावर लक्ष केंद्रित करा. श्वास घेताना आणि सोडताना होणाऱ्या संवेदनांवर लक्ष द्या.

4. विचार येऊ द्या:

मेडिटेशन करताना विचार येणे স্বাভাবিক आहे. जेव्हा विचार येतात, तेव्हा त्यांना येऊ द्या, पण त्यांच्यात अडकू नका. हळूवारपणे आपले लक्ष श्वासावर परत आणा.

5. वेळ:

सुरुवातीला 5-10 मिनिटे मेडिटेशन करा. हळूहळू वेळ वाढवा. तुम्ही 20-30 मिनिटांपर्यंत मेडिटेशन करू शकता.

टीप:

  • मेडिटेशन नियमितपणे करा.
  • सुरुवातीला तुम्हाला एकाग्रता साधण्यात अडचण येऊ शकते, पण हळूहळू सवय होईल.
  • तुम्ही guided meditation चा वापर करू शकता. YouTube वर अनेक guided meditation उपलब्ध आहेत.

फायदे:

  • तणाव कमी होतो.
  • एकाग्रता वाढते.
  • मन शांत होते.
  • झोप सुधारते.
उत्तर लिहिले · 14/3/2025
कर्म · 980

Related Questions

सूक्ष्म ध्यान: पूर्ण माहिती?
साधना कशी करावी?
ध्यान करताना कसे बसावे? कोणत्या पायावर कोणता पाय ठेवायला पाहिजे?
विपश्यना वयाच्या कितव्या वर्षी प्रसिद्ध येते? शौचाचे किती प्रकार आहेत?
स्वयं ध्याय म्हणजे काय?
मंथन म्हणजे काय? मंथन कसे करावे?
डोळे बंद की डोळे उघडे करून ध्यान कसे करावे?