आरोग्य
- ओवा: ओव्यामध्ये thymol नावाचे एक रासायनिक घटक असते, ज्यामुळे जंताचा नायनाट होतो. ओव्याचा अर्क नियमितपणे घेतल्यास जंतापासून आराम मिळतो.
- लसूण: लसणामध्ये ऍलिसिन (allicin) नावाचे উপাদান असते, ज्यात जंतविरोधी गुणधर्म आहेत. लसूण खाल्ल्याने पोटातील जंत कमी होतात.
- हळद: हळदीमध्ये कर्क्युमिन (curcumin) असते, ज्यामुळे जंतांची वाढ थांबते. हळद जंतनाशक म्हणून काम करते.
- कडुलिंब: कडुलिंबाच्या पानांमध्ये जंतविरोधी गुणधर्म असतात. कडुलिंबाची पाने चावून खाल्ल्यास किंवा त्याचा रस प्यायल्यास जंत कमी होतात.
- पपई: पपईच्या बिया जंतासाठी खूप गुणकारी आहेत. बिया सुकवून त्यांची पावडर बनवून पाण्यातून घेतल्यास आराम मिळतो.
- पुदिना: पुदिन्याच्या पानांचा रस प्यायल्याने पोटातील जंत कमी होतात आणि पचनक्रिया सुधारते.
टीप: दिलेले उपाय हे केवळ माहितीसाठी आहेत. कोणताही उपाय करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
Disclaimer: This information is not intended to be a substitute for professional medical advice. Always consult with a qualified healthcare provider for any questions you may have regarding your health.
Sources:
- खारे पाणी (Saline Water): जखम स्वच्छ करण्यासाठी हे उत्तम आहे.
कसे वापरावे: १ कप उकळलेल्या पाण्यात १/२ चमचा मीठ मिसळा. हे पाणी थंड झाल्यावर जखम धुवा.
- सौम्य साबण आणि पाणी: जखम स्वच्छ करण्यासाठी सौम्य साबण आणि पाण्याचा वापर सुरक्षित असतो.
कसे वापरावे: जखमेला हळूवारपणे साबणाने धुवा आणि नंतर पाण्याने स्वच्छ करा.
- हाइड्रोजन पेरॉक्साइड (Hydrogen Peroxide): जखमेतील जंतू मारण्यासाठी याचा उपयोग होतो.
कसे वापरावे: हे पाणी थेट जखमेवर न टाकता, पाण्यामध्ये मिसळून वापरावे.
- पॉविडोन-आयोडीन (Povidone-Iodine): हे एक प्रभावी जंतुनाशक आहे.
कसे वापरावे: जखमेवर पातळ थर लावा आणि नंतर पट्टी बांधा.
टीप: खोल जखमेसाठी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
1. प्रथिने (Protein):
- शरीरातील स्नायू आणि ऊती (tissue) निरोगी ठेवण्यासाठी प्रथिने आवश्यक आहेत.
- उदाहरण: डाळी, कडधान्ये, दूध, दही, पनीर, अंडी, मांस, मासे.
2. कर्बोदके (Carbohydrates):
- शरीराला ऊर्जा देण्यासाठी कर्बोदके महत्त्वाचे आहेत.
- उदाहरण: गहू, तांदूळ, ज्वारी, बाजरी, नाचणी, बटाटा, रताळे.
3. स्निग्ध पदार्थ (Fats):
- शरीराला ऊर्जा आणि आवश्यक पोषक तत्वे मिळवण्यासाठी स्निग्ध पदार्थ आवश्यक आहेत.
- उदाहरण: तेल, तूप, लोणी, सुका मेवा (nuts).
4. जीवनसत्त्वे आणि खनिजे (Vitamins and Minerals):
- शरीराच्या कार्यांसाठी जीवनसत्त्वे आणि खनिजे आवश्यक आहेत.
- उदाहरण: फळे, भाज्या, दूध, दही.
5. पाणी (Water):
- शरीराला पुरेसे पाणी मिळणे आवश्यक आहे, त्यामुळे शरीर हायड्रेटेड राहते.
- दिवसातून किमान ८-१० ग्लास पाणी प्यावे.
आहाराचे प्रमाण:
- वयस्कर लोकांनी त्यांच्या शारीरिक गरजेनुसार आणि डॉक्टरांच्या सल्ल्यानुसार आहाराचे प्रमाण ठरवावे.
काय टाळावे:
- process केलेले अन्न (processed foods) आणि जंक फूड (junk food) टाळावे.
- जास्त तेलकट आणि मसालेदार पदार्थ टाळावे.
- धूम्रपान आणि मद्यपान टाळावे.
टीप: वयस्कर व्यक्तींनी कोणताही आहार सुरू करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
अधिक माहितीसाठी:
माणसांना हॉस्पिटलमध्ये जे रक्त लागते ते रक्ताच्या प्रकारानुसार (Blood Groups) दिले जाते, जातीनुसार नव्हे.
रक्ताचे प्रकार (Blood Groups): रक्ताचे मुख्य प्रकार खालीलप्रमाणे आहेत:
- A
- B
- AB
- O
या प्रत्येक प्रकारात Rh पॉझिटिव्ह (Rh+) किंवा Rh निगेटिव्ह (Rh-) असे उपप्रकार असतात. त्यामुळे एकूण आठ प्रकारचे रक्तगट तयार होतात: A+, A-, B+, B-, AB+, AB-, O+, O-.
रक्तदान आणि रक्त स्वीकारणे (Blood Transfusion): रक्त देताना आणि घेताना रक्तगट जुळणे आवश्यक असते. उदाहरणार्थ, 'ओ' रक्तगट (O-) असलेल्या व्यक्तीला 'ओ' रक्तगट असलेल्या व्यक्तीचेच रक्त चालते, पण तो कोणालाही रक्त देऊ शकतो. 'एबी' रक्तगट (AB+) असलेला व्यक्ती कोणाचेही रक्त घेऊ शकतो, पण तो फक्त 'एबी' रक्तगट असलेल्या व्यक्तीलाच रक्त देऊ शकतो.
जातीभेद का नाही (Why no caste discrimination): रक्ताला जात नसते. रक्तगट हा जैविक (biological) भाग आहे, जो मानवी शरीरात असतो. त्यामुळे रक्त देताना किंवा घेताना जातीचा विचार केला जात नाही. वैद्यकीय दृष्ट्या रक्तगट जुळणे महत्त्वाचे असते.
अधिक माहितीसाठी:
सुखदायी आरोग्याचे महत्त्वाचे पैलू खालीलप्रमाणे:
- आहार: संतुलित आणि पौष्टिक आहार घ्या. ताज्या भाज्या, फळे, धान्ये आणि प्रथिने यांचा आहारात समावेश करा.
- व्यायाम: नियमित व्यायाम करणे आरोग्यासाठी खूप महत्वाचे आहे. दररोज किमान 30 मिनिटे व्यायाम करा.
- पुरेशी झोप: दररोज रात्री 7-8 तास झोप घेणे आवश्यक आहे.
- तणाव व्यवस्थापन: तणाव कमी करण्यासाठी योग, ध्यान, किंवा आपल्या आवडीच्या गोष्टी करा.
- नियमित तपासणी: वेळोवेळी डॉक्टरांकडून आरोग्य तपासणी करून घ्या.
- स्वच्छता: वैयक्तिक स्वच्छता आणि आपल्या परिसराची स्वच्छता राखा.
- धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा: या सवयी आरोग्यासाठी हानिकारक आहेत.
- सामाजिक संबंध: मित्र आणि कुटुंबासोबत चांगले संबंध ठेवा.
चांगले आरोग्य म्हणजे केवळ शारीरिक तंदुरुस्ती नव्हे, तर मानसिक आणि सामाजिकदृष्ट्याही निरोगी असणे आवश्यक आहे.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
- जागतिक आरोग्य संघटना (https://www.who.int/)
- राष्ट्रीय आरोग्य अभियान (https://nhm.gov.in/)
उपाय:
- डॉक्टरांचा सल्ला: सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे तुम्ही तातडीने डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. डॉक्टरांना ह्या लक्षणांविषयी सविस्तर माहिती द्या. ते आवश्यक टेस्ट करून योग्य निदान करू शकतील.
- शारीरिक तपासणी: डॉक्टरांकडून ईसीजी (ECG), ब्लड टेस्ट (Blood test) आणि शुगर लेव्हल (Sugar level) तपासणी करून घ्या.
- औषधोपचार: डॉक्टर तुमच्या वडिलांना त्यांच्या शुगर आणि छातीत दुखण्याच्या समस्येसाठी योग्य औषधे देतील. ती नियमितपणे घ्या.
- आहार:
- साखर आणि गोड पदार्थांचे सेवन टाळा.
- फळे आणि भाज्या भरपूर खाव्यात.
- प्रथिने (proteins) युक्त आहार घ्या.
- जीवनशैली:
- नियमित व्यायाम करा.
- पुरेशी झोप घ्या.
- धूम्रपान आणि मद्यपान टाळा.
इतर उपाय:
- ताण कमी करा: योगा आणि ध्यान करा.
- पुरेशी विश्रांती: दररोज रात्री 7-8 तास झोप घ्या.
- वेळेवर जेवण: जेवण कधीही टाळू नका.
Disclaimer: ही माहिती केवळ तुमच्या ज्ञानात भर घालण्यासाठी आहे. कृपया डॉक्टरांचा सल्ला घ्या आणि त्यांच्या मार्गदर्शनानुसारच उपचार करा.
तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांना खालील प्रश्न विचारू शकता:
- माझ्या वडिलांना ह्या लक्षणांमागचे कारण काय असू शकते?
- यावर योग्य उपचार काय आहेत?
- आम्ही घरी त्यांची काळजी कशी घ्यावी?
वृद्धांसाठी अनेक आरोग्य सेवा कार्यक्रम उपलब्ध आहेत, ज्या त्यांच्या शारीरिक, मानसिक आणि सामाजिक आरोग्याचे रक्षण करण्यासाठी तयार करण्यात आले आहेत. या कार्यक्रमांमध्ये खालील गोष्टींचा समावेश असू शकतो:
- आरोग्य तपासणी: नियमित आरोग्य तपासणीद्वारे वृद्ध व्यक्तींमधील संभाव्य आरोग्य समस्या लवकर ओळखल्या जाऊ शकतात.
- लसीकरण: फ्लू, न्यूमोनिया आणि इतर रोगांपासून बचाव करण्यासाठी लसीकरण महत्वाचे आहे.
- आहार आणि पोषण मार्गदर्शन: योग्य आहार आणि पोषण वृद्ध व्यक्तींना निरोगी राहण्यास मदत करतात.
- शारीरिक क्रियाकलाप कार्यक्रम: नियमित शारीरिक हालचाली वृद्ध व्यक्तींची ताकद आणि संतुलन सुधारण्यास मदत करतात.
- मानसिक आरोग्य सेवा: मानसिक आरोग्य सेवा वृद्ध व्यक्तींना नैराश्य, चिंता आणि इतर मानसिक आरोग्य समस्यांवर मात करण्यास मदत करतात.
- सामाजिक सेवा: सामाजिक सेवा वृद्ध व्यक्तींना समाजात सक्रिय राहण्यास आणि एकटेपणा टाळण्यास मदत करतात.
महाराष्ट्र सरकारचे कार्यक्रम: महाराष्ट्र शासनाच्या सार्वजनिक आरोग्य विभागामार्फत वयोवृद्धांसाठी राष्ट्रीय आरोग्य मिशन (National Health Mission) अंतर्गत विविध योजना व कार्यक्रम राबविले जातात. खाली काही महत्वाचे कार्यक्रम आहेत:
- ज्येष्ठ नागरिक आरोग्य विमा योजना: या योजनेत काही विमा कंपन्यांद्वारे आरोग्य विमा योजना पुरविल्या जातात, ज्यात वृद्धांसाठी विशेष सुविधा आहेत.
- राष्ट्रीय वृद्धाश्रम कार्यक्रम: या कार्यक्रमाद्वारे वृद्धाश्रमांना आर्थिक मदत दिली जाते, जेणेकरून ते वयोवृद्धांची चांगली काळजी घेऊ शकतील.
- जिल्हा रुग्णालय आणि वैद्यकीय महाविद्यालयांमध्ये geriatric वॉर्ड: या वॉर्डमध्ये वृद्धांसाठी विशेष आरोग्य सेवा पुरविल्या जातात.
तुम्ही तुमच्या स्थानिक आरोग्य सेवा प्रदात्यांकडून किंवा सरकारी आरोग्य विभागाकडून या योजनांबद्दल अधिक माहिती मिळवू शकता.
अधिक माहितीसाठी काही उपयुक्त संकेतस्थळे: