श्वास

😘

  श्वास घेताना धाप लागतेय ? मग हे वाचा ⭕*_

  .         *धाप लागण्याच्या व्याधीचा त्रास अनेकांना होतो. ही व्याधी हृदय विकाराचे लक्षणसुद्धा असू शकते. त्यामुळे याकडे दुर्लक्ष करू नका. या व्याधीवर आपल्या आहार शैलीत आणि जीवनशैलीत बदल करून मात करता येते. अशा रुग्णांनी आणखी कोणत्या उपायांद्वारे या व्याधीला दूर ठेवावे, याविषयीचे मार्गदर्शन.*
*अनेकांना जिने चढताना, पळताना, वेगाने चालताना धाप लागल्याचा अनुभव येतो. धाप लागणे ही व्याधी श्वसनाशी संबंधित आहे. अनेकांकडून धाप लागली जात असल्याची तक्रार केली जात असते. वैद्यकीय परिभाषेत या व्याधीला ‘शॉर्टनेस ऑफ ब्रिद’ असे म्हटले जाते.*

धाप लागण्याची तीव्रता किरकोळ, मध्यम आणि तीव्र अशा तिन्ही प्रमाणात असते. अनेकांना धाप लागल्यानंतर मनात भीतीची भावना उत्पन्न होते. काहींना धाप लागल्यानंतर शरीरावर आणि मनावर ताण आल्याचे जाणवू लागते. ही व्याधी अतिशय गंभीर आहे. याचे कारण धाप लागणे हे हृदय विकाराचेही लक्षण असू शकते. त्यामुळे अशी लक्षणे जाणवणार्या रुग्णांनी डॉक्टरांकडून विनाविलंब आपल्या प्रकृतीची तपासणी करून घ्यावी. यात हलगर्जी पणा केल्यास तो महाग पडू शकतो. धाप लागण्याची व्याधी अनेक कारणांमुळे निर्माण होते. अॅनिमिया, ब्राँकायटीस, अस्थमा, वेगवेगळ्या अॅलर्जी, श्वासमार्गाला पोहोचलेली इजा, अशा कारणांमुळे आपल्याला धाप लागू शकते.

फुफ्फुसाचा कर्करोग झालेल्या रुग्णांचे धाप लागणे हे प्रमुख लक्षण सांगितले जाते. कोणत्याही कारणाशिवाय तुम्हाला धाप लागू लागली तर डॉक्टरांकडून प्रकृती तपासून घेण्याशिवाय पर्याय नाही. काही वेळा धाप लागल्यामुळे अनेकांना रात्र रात्र झोप येत नाही. छाती भरून आल्यामुळे दिनक्रमातील अनेक कामे करताना अडचणी येतात. एकूणच आपल्या दैनंदिन आयुष्यावर या व्याधीचे अनेक अनिष्ट परिणाम होतात. या व्याधीवर आहारशैलीत बदल करून मात करता येते. या व्याधीवर मात करण्याचे काही उपाय पाहू या..!
पाठीवर आडवे होऊन झोपा. या स्थितीत आपले हात पोटावर ठेवा. असे केल्यानंतर संपूर्ण शरीराचे स्नायू सैल सोडा. आता नाकाने दीर्घ श्वास घेणे सुरू करा. श्वास घेताना पोट फुगवा. असे केल्याने आपली फुफ्फुसे हवेने भरून जातील. काही क्षणांकरिता श्वास रोखून धरा. आता हळूहळू तोंडाने श्वास सोडून देण्याची क्रिया तोंडाद्वारे सुरू करा. ही क्रिया पाच ते दहा मिनिटे करा.
मांडी घालून आरामात बसा. आपल्या मानेचे आणि खांद्याचे स्नायू पूर्णपणे सैल सोडा. आपले ओठ घट्ट बंद करा. मात्र, ओठांचा मधला भाग किंचितसा उघडा ठेवा. काही सेकंद नाकाने श्वास घेणे सुरू करा. नाकाने श्वास घेतल्यानंतर ओठाच्या मधल्या भागातून अत्यंत संथगतीने श्वास सोडणे सुरू करा. अशा पद्धतीने श्वास घेणे आणि श्वास सोडण्याची क्रिया चालू ठेवा. जेव्हा केव्हा तुम्हाला धाप लागल्यासारखी वाटेल तेव्हा या पद्धतीने श्वास घ्या आणि सोडा. या क्रियेनंतर काही मिनिटांतच तुम्हाला आपल्यातील फरक जाणवून येईल.
धाप लागल्यानंतर कपभरून ब्लॅक कॉफी घेतल्यास रुग्णाला फरक जाणवू शकतो. कॉफीमधील कॅफिन हा घटक आपल्या श्वसनात अडथळा निर्माण करणार्या घटकांना रोखण्याचे काम करतो. अस्थमाच्या रुग्णांना जो त्रास होतो तो ब्लॅक कॉफी घेतल्याने दूर होऊ शकतो. त्यामुळे धाप लागते आहे, असे दिल्यावर एक-दोन कप स्ट्राँग ब्लॅक कॉफी घ्या.
धाप लागल्यास वाफ घेण्याचा पर्यायही रुग्णाला उपयुक्त ठरतो. त्याकरिता एक भांडेभरून अति गरम पाणी घ्या. आपला चेहरा या भांड्यावर न्या आणि चेहरा टॉवेलच्या सहाय्याने झाकून टाका. गरम पाण्यातून येणारी वाफ दीर्घ श्वास घेऊन आपल्या शरीरात साठवा. यामुळे आपल्या नाकात निर्माण झालेले अडथळे दूर होतात.
दररोज दोन ते तीन कप आल्याचा चहा घ्या. दोन कप गरम पाणी घेऊन, त्यात ताज्या आल्याचा तुकडा चेचून घाला. हे पाणी पाच ते दहा मिनिटांकरिता झाकून ठेवा. थोड्या वेळाने हे पाणी ढवळा आणि त्यात थोडा मध घाला. हे मिश्रण हळूहळू प्या. दिवसभरात आले चाऊन चाऊन खाण्यानेही या व्याधीच्या रुग्णांना फरक पडतो, असे दिसून आले आहे.
ज्यांना अॅनिमियामुळे धाप लागते आहे, अशांनी नियमित बीट खाणे उपयुक्त ठरते. बीट कच्चे खाण्याबरोबरच त्याचा रस काढून पिणेही उपयुक्त ठरते. बीट, गाजर, पालक आणि रताळी यांचा ज्यूस तयार करा. हा ज्यूस दिवसांतून एक वेळा घ्या. याचबरोबर आपल्या आहारात लोहयुक्त पदार्थांचे प्रमाण वाढवा.आपण वाचत आहात माहिती सेवा ग्रूप पेठवडगावची पोस्ट, बडिशेपमध्ये श्वसनाचे आजार दूर करण्याची क्षमता असल्याचे आयुर्वेद सांगते. याकरिता गरम पाण्यात एक चमचा बडिशेप टाकावी. पाच ते दहा मिनिटांकरिता हे भांडे झाकून ठेवावे. दहा मिनिटांनी हे मिश्रण ढवळावे त्यात नैसर्गिक मध मिसळावा. हे मिश्रण दिवसांतून दोन ते तीन वेळा प्यावे.
धाप लागण्याचा त्रास होणार्या रुग्णांनी धूम्रपानाचा त्याग करावा. धूम्रपानामुळे श्वसनाचे अनेक त्रास सुरू होतात. धूम्रपानाचा थेट परिणाम आपल्या फुफ्फुसांवर होत असतो. त्यामुळे धूम्रपान सोडण्याचा प्रयत्न करा. त्याकरिता डॉक्टरांचीही मदत घ्या.
चालण्याच्या व्यायामाने धाप लागण्याच्या व्याधीवर मात करता येऊ शकते. नियमित चालण्याने आपल्या शरीराची ताकद वाढते. त्याचबरोबर आपले वजन नियंत्रणात राहण्यासही मदत होते. मध्यम गतीने दिवसभरात अर्धा ते एक तास चाला.
योगासने, प्राणायाम या माध्यमातूनही या व्याधीवर उपचार करता येतात. प्राणायामामुळे शरीरातील प्राणवायूचे प्रमाण वाढते. त्यामुळे शरीरावर, मनावर आलेला ताण दूर होण्यास मदत होते. मोकळ्या हवेत प्राणायाम केल्यास त्याचे अनेक फायदे शरीराला मिळतात. प्राणायाम आणि योगासने तज्ज्ञ व्यक्तींच्या मार्गदर्शनाखालीच करा. नियमित प्राणायाम केल्यास त्याचे फायदे हळूहळू दिसू लागतात.
अशा व्यक्तींनी डोक्याखाली दोन-तीन उशा घेऊन झोपावे. तसेच गरम वातावरण असलेल्या खोलीत झोपू नये. अशा वातावरणात श्वास घेण्यास त्रास होतो. आपल्या आहारात फळे आणि भाज्यांचा समावेश करण्याकडे लक्ष द्या. अस्थमा असलेल्या रुग्णांनी व्यायाम करण्यापूर्वी इन्हेलरचा वापर करावा. ज्यावेळी धाप लागते आहे, असे दिसेल त्यावेळी आपल्या हातातील काम बाजूला ठेवा आणि चक्क विश्रांती घ्या.
दै.  पुढारी  वरून साभार

अनुभवाचे घ्यायचे असेल, तर प्रयोग करून बघावा किंवा दुसर्‍याने कसे केले याबाबत माहिती घ्यावी.

तुम्ही जर आता आता  धावायला सुरवात केली असेल त्यामुळे असे होत असेल म्हणून जास्त काळजी न करता तुम्ही प्रयत्न करत राहा

दररोज अनुलोम विलोम कपालभाती करा

अर्धा तास योगा साठी द्या नक्की फरक जनवेल