1 उत्तर
1
answers
ग्रामीण समुदायाची वैशिष्ट्ये?
0
Answer link
ग्रामीण समुदाय (Rural Community) म्हणजे खेडी, वाड्या-वस्त्यांमध्ये राहणाऱ्या लोकांचा समूह, जिथे जीवनशैली, व्यवसाय आणि सामाजिक संबंध शहरी भागांपेक्षा वेगळे असतात. ग्रामीण समुदायाची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
- कमी लोकसंख्या आणि कमी घनता: ग्रामीण भागातील लोकसंख्या शहरी भागांच्या तुलनेत कमी असते आणि ती मोठ्या क्षेत्रावर विखुरलेली असते. त्यामुळे लोकसंख्येची घनता कमी असते.
- मुख्य व्यवसाय शेती आणि संबंधित उद्योग: ग्रामीण भागातील बहुसंख्य लोकांचा मुख्य व्यवसाय शेती आणि शेतीशी संबंधित पूरक व्यवसाय (उदा. पशुपालन, मत्स्यपालन, कुक्कुटपालन) हा असतो.
- नैसर्गिक पर्यावरणाशी जवळीक: ग्रामीण जीवन निसर्गाच्या अधिक जवळ असते. शुद्ध हवा, पाणी आणि शांत वातावरण हे इथले वैशिष्ट्य आहे.
- साधी आणि पारंपरिक जीवनशैली: ग्रामीण लोकांची जीवनशैली साधारणपणे साधी, सरळ आणि पारंपरिक असते. आधुनिकतेचा प्रभाव कमी असतो.
- घट्ट सामाजिक संबंध: ग्रामीण समुदायात लोकांचे एकमेकांशी घनिष्ठ आणि जिव्हाळ्याचे संबंध असतात. लोक एकमेकांना ओळखतात आणि एकमेकांच्या सुख-दुःखात सहभागी होतात. सामुदायिक भावना (Community feeling) अधिक असते.
- अनौपचारिक सामाजिक नियंत्रण: औपचारिक कायद्यांपेक्षा रूढी-परंपरा, सामाजिक नियम आणि ज्येष्ठांचा आदर यातून सामाजिक नियंत्रण राखले जाते.
- शिक्षण आणि आरोग्य सेवांची मर्यादित उपलब्धता: शहरी भागांच्या तुलनेत ग्रामीण भागांमध्ये शिक्षण, आरोग्य आणि इतर मूलभूत सुविधांची उपलब्धता कमी असते, किंवा त्या सुविधा दूरवर उपलब्ध असतात.
- तंत्रज्ञानाचा कमी वापर: आधुनिक तंत्रज्ञान आणि सुविधांचा वापर शहरी भागांपेक्षा कमी असतो, परंतु आता यामध्ये हळूहळू वाढ होत आहे.
- रूढी आणि परंपरांचे पालन: ग्रामीण भागातील लोक रूढी, परंपरा, सण-उत्सव आणि धार्मिक विधींना अधिक महत्त्व देतात आणि त्यांचे पालन करतात.
- व्यवसायातील एकरूपता: बहुतेक लोक एकाच प्रकारच्या व्यवसायात (उदा. शेती) गुंतलेले असल्यामुळे त्यांच्या गरजा आणि जीवनशैलीत एकसमानता दिसून येते.