जमीन सुधारणा:

शिवाजी महाराजांनी जमीन सुधारणा कायद्याद्वारे जमिनीची मोजणी करून जमिनीच्या मालकी हक्काची नोंद केली. त्यामुळे शेतकऱ्यांना आपल्या जमिनीचा हक्क प्राप्त झाला.

शेतसारा (Land Tax) निर्धारण:

उत्पन्नावर आधारित शेतसारा (land tax) ठरवण्यात आला, ज्यामुळे शेतकऱ्यांवर जास्त कर लादला गेला नाही. शेतसारा भरण्याची पद्धत सोपी करण्यात आली.

पाणी व्यवस्थापन:

महाराजांनी पाणी व्यवस्थापनावर लक्ष केंद्रित केले. यासाठी त्यांनी तलाव, बंधारे आणि कालवे बांधले, ज्यामुळे पाण्याची उपलब्धता वाढली आणि सिंचनाची सोय झाली.

बी-बियाणे आणि खते:

उत्तम प्रतीचे बी-बियाणे वापरण्यासाठी शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन दिले. तसेच, शेतीसाठी आवश्यक खते उपलब्ध करून दिली.

कर्जमाफी:

नैसर्गिक आपत्तीमुळे नुकसान झाल्यास शेतकऱ्यांसाठी कर्जमाफीची तरतूद करण्यात आली. त्यामुळे अडचणीच्या काळात शेतकऱ्यांना आर्थिक दिलासा मिळाला.

गावपातळीवरील व्यवस्थापन:

गावातील वाद मिटवण्यासाठी आणि शेती संबंधित समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी गावपातळीवर पंचायतीची स्थापना केली.

जंगल व्यवस्थापन:

जंगल तोड कमी करून त्याचे व्यवस्थापन चांगल्या प्रकारे करण्यासाठी नियम बनवले. त्यामुळे नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे जतन झाले.