मध्ययुगीन काव्य प्रकाराचा परिचय करून द्या?
- अभंग:
अभंग हा विठ्ठलाच्या भक्तीसाठी वापरला जाणारा काव्य प्रकार आहे. 'न भंग पावतो तो अभंग' म्हणजे जो कधीही मोडत नाही, अशा रचनांना अभंग म्हणतात. हे काव्य प्रकारात लयबद्ध आणि गेय असतात. संत तुकाराम, संत ज्ञानेश्वर आणि संत नामदेव यांनी अभंग रचना मोठ्या प्रमाणावर केली.
उदाहरण: "वृक्षवल्ली आम्हां सोयरे वनचर | पक्षीही आळविती मधुर स्वर ||"
- ओवी:
ओवी हा मराठीतील पारंपरिक काव्यप्रकार आहे. ओवी म्हणजे 'गुंफण'. यात स्त्रिया दळणकांडण करताना, जात्यावर धान्याचे पीठ दळताना किंवा इतर कामे करताना सहजपणे ओव्या गातात. ओवी सहसा तीन चरणांची असते, ज्यात लय आणि ताल असतो.
उदाहरण: "सासू माझीSubhadrabai| फार मायाळू | लेकरा बाळापरीSubhadrabai| जपे मला||"
- लावणी:
लावणी हा शृंगारिक आणि वीररसाचा काव्य प्रकार आहे. लावणीमध्ये प्रेम, सौंदर्य, आणि वीर पुरुषांच्या कथा असतात. हे काव्य नृत्य आणि संगीताने सादर केले जाते. लावणीमध्ये ढोलकीचा वापर महत्वाचा असतो.
उदाहरण: "फड सांभाळा तुह्मी धरा पायऱ्या नीट | नाहीतर दंड भरु नका म्हणू,"
- पोवाडा:
पोवाडा हा वीरगाथांचा काव्य प्रकार आहे. यात शूरवीरांच्या शौर्याचे वर्णन असते. पोवाड्यांमधून ऐतिहासिक घटना आणि युद्धांचे वर्णन केले जाते. हे काव्य मर्दानी ढंगात सादर केले जाते.
उदाहरण: "शिवाजी महाराजांनी अफजल खानाला कसे मारले"