2 उत्तरे
2
answers
मानवाधिकारांच्या संरक्षणासाठी भारतात उपलब्ध असलेल्या यंत्रणांची माहिती?
0
Answer link
मानवाधिकाऱ्यांचे संरक्षणासाठी भारतात उपलब्ध असलेल्या यंत्रणांची माहिती थोडक्यात लिहा.
0
Answer link
मानवाधिकार संरक्षणासाठी भारतात विविध यंत्रणा उपलब्ध आहेत. त्यापैकी काही प्रमुख यंत्रणा खालीलप्रमाणे आहेत:
- राष्ट्रीय मानवाधिकार आयोग (National Human Rights Commission - NHRC):
- स्थापना: 12 ऑक्टोबर 1993
- कार्य: मानवी हक्कांचे उल्लंघन झाल्यास त्याबद्दल तक्रारी स्वीकारणे, चौकशी करणे आणि सरकारला शिफारशी करणे.
- अधिकार: NHRC ला दिवाणी न्यायालयाचे अधिकार आहेत.
- अधिकृत संकेतस्थळ: NHRC
- राज्य मानवाधिकार आयोग (State Human Rights Commission - SHRC):
- कार्य: राज्यामध्ये मानवी हक्कांचे उल्लंघन झाल्यास तक्रारी स्वीकारणे आणि चौकशी करणे.
- प्रत्येक राज्यासाठी स्वतंत्र आयोग असतो.
- राष्ट्रीय महिला आयोग (National Commission for Women - NCW):
- स्थापना: 31 जानेवारी 1992
- कार्य: महिलांच्या हक्कांचे संरक्षण करणे आणि त्यांच्या संबंधित समस्यांवर लक्ष ठेवणे.
- अधिकृत संकेतस्थळ: NCW
- राष्ट्रीय अनुसूचित जाती आयोग (National Commission for Scheduled Castes - NCSC):
- कार्य: अनुसूचित जातींच्या लोकांच्या हक्कांचे संरक्षण करणे.
- अधिकृत संकेतस्थळ: NCSC
- राष्ट्रीय अनुसूचित जमाती आयोग (National Commission for Scheduled Tribes - NCST):
- कार्य: अनुसूचित जमातींच्या लोकांच्या हक्कांचे संरक्षण करणे.
- अधिकृत संकेतस्थळ: NCST
- बाल हक्क संरक्षण आयोग (Commission for Protection of Child Rights - NCPCR):
- स्थापना: 2007
- कार्य: मुलांच्या हक्कांचे संरक्षण करणे आणि त्यांच्या संबंधित समस्यांवर लक्ष ठेवणे.
- अधिकृत संकेतस्थळ: NCPCR
- न्यायपालिका (Judiciary):
- कार्य: मानवी हक्कांचे उल्लंघन झाल्यास न्यायालयात दाद मागता येते.
- उच्च न्यायालय आणि सर्वोच्च न्यायालय हे मूलभूत हक्कांचे संरक्षण करतात.
- माहिती अधिकार अधिनियम (Right to Information Act):
- वर्ष: 2005
- कार्य: नागरिकांना शासकीय माहिती मिळवण्याचा अधिकार आहे, ज्यामुळे शासनाच्या कामकाजावर नियंत्रण ठेवता येते आणि मानवी हक्कांचे संरक्षण होते.
या यंत्रणांव्यतिरिक्त, अनेक स्वयंसेवी संस्था (NGOs) देखील मानवाधिकार संरक्षणासाठी कार्यरत आहेत.