ध्यानव्याकरणात्मक भाषा आणि तिचा विकास (Generative Grammar and its evolution) याची मांडणी नोम चॉम्स्की (Noam Chomsky) यांनी केली आहे. त्यांनी या संदर्भात अनेक ग्रंथ लिहिले आहेत, त्यापैकी काही महत्त्वाचे ग्रंथ खालीलप्रमाणे:

• सिंटॅक्टिक स्ट्रक्चर्स (Syntactic Structures):

  हा ग्रंथ 1957 मध्ये प्रकाशित झाला. यात चॉम्स्की यांनी पारंपरिक व्याकरण पद्धतीला आव्हान देत भाषेच्या अभ्यासासाठी एक नवीन सैद्धांतिक दृष्टिकोन मांडला. त्यांनी भाषेची संरचना आणि नियम कसे तयार होतात यावर लक्ष केंद्रित केले.

• ॲस्पेक्ट्स ऑफ द थिअरी ऑफ सिंटॅक्स (Aspects of the Theory of Syntax):

  1965 मध्ये प्रकाशित झालेल्या या ग्रंथात चॉम्स्की यांनी सिंटॅक्टिक स्ट्रक्चर्समधील कल्पनांना अधिक विकसित केले. भाषेच्या 'डीप स्ट्रक्चर' (deep structure) आणि 'सरफेस स्ट्रक्चर' (surface structure) या संकल्पना स्पष्ट केल्या, ज्यामुळे भाषेतील अर्थ आणि रचना यांचा संबंध उलगडतो.

• दMinimalist Program (The Minimalist Program):

  1995 मध्ये प्रकाशित झालेल्या या ग्रंथात, चॉम्स्की यांनी भाषेच्या व्याकरणाला कमीत कमी नियमांमध्ये स्पष्ट करण्याचा प्रयत्न केला आहे. भाषेची रचना अत्यंत कार्यक्षम असते आणि ती कमीत कमी घटकांमध्ये जास्तीत जास्त माहिती व्यक्त करते, असे त्यांचे मत आहे.

नोम चॉम्स्की यांच्या या कार्यामुळे भाषाविज्ञान (linguistics) आणि संज्ञानात्मक विज्ञानामध्ये (cognitive science) क्रांती झाली.

अधिक माहितीसाठी आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता:

• नोम चॉम्स्की - विकिपीडिया
• नोम चॉम्स्की - ब्रिटानिका