भाषा
भाषा आणि बोली यांमध्ये काही साम्य आणि भेद आहेत, ते खालीलप्रमाणे:
साम्य:
- संप्रेषणाचे माध्यम: भाषा आणि बोली दोन्ही संवादासाठी वापरल्या जातात. लोक एकमेकांशी बोलण्यासाठी, विचार व्यक्त करण्यासाठी आणि माहिती देण्यासाठी दोहोंचा उपयोग करतात.
- ध्वनी आणि व्याकरण: प्रत्येक बोली आणि भाषेला स्वतःचे ध्वनी (phonetics) आणि व्याकरण (grammar) असते.
- सामाजिक महत्त्व: दोन्ही मानवी समाजाचा भाग आहेत आणि विशिष्ट समूहांमध्ये वापरल्या जातात.
भेद:
- व्याप्ती: भाषेची व्याप्ती मोठी असते, ती अनेक प्रदेशांमध्ये आणि देशांमध्ये वापरली जाते. तर, बोली एका विशिष्ट क्षेत्रात किंवा लहान समूहांमध्ये बोलली जाते.
- प्रमाणित स्वरूप: भाषेला एक प्रमाणित (standardized) स्वरूप असतं. तिचं व्याकरण, शब्दसंग्रह आणि लेखन नियम निश्चित केलेले असतात. याउलट, बोली प्रमाणित नसते आणि तिचे नियम बदलू शकतात.
- लिखित स्वरूप: भाषा सहसा लिखित स्वरूपात आढळते, ज्यात साहित्य, पुस्तके आणि इतर लेखन सामग्री उपलब्ध असते. बोली बहुतेक वेळा फक्त बोलली जाते आणि तिचे लिखित स्वरूप कमी असते.
- राजकीय आणि सामाजिक मान्यता: भाषेला अधिकृत मान्यता असते, तिचा उपयोग सरकारी कामकाज, शिक्षण आणि माध्यमांमध्ये होतो. बोलीला सहसा अशी अधिकृत मान्यता नसते.
- उदाहरण: मराठी एक भाषा आहे, जी महाराष्ट्र राज्यात आणि जगभरातील मराठी भाषिक लोकांमध्ये वापरली जाते. अहिराणी ही मराठी भाषेची बोली आहे, जी खानदेश विभागात बोलली जाते.
थोडक्यात, भाषा ही अधिक व्यापक आणि प्रमाणित असते, तर बोली विशिष्ट प्रदेशात बोलली जाणारी भाषेची एक उपभाषा असते.
1. बोलीभाषा: ग्रामीण भागामध्येStandard प्रमाणित भाषेऐवजी बोलीभाषांचा वापर अधिक केला जातो. प्रत्येक गावची किंवा অঞ্চলের स्वतःची अशी वेगळी बोलीभाषा असू शकते. त्यामुळे शब्दांचे उच्चार, वाक्यरचना आणि काही विशिष्ट शब्द वापरण्याची पद्धत शहरी भागापेक्षा वेगळी असते.
2. शब्दांचे अर्थ: ग्रामीण भाषेमध्ये अनेक शब्दांचे अर्थ शहरी भाषेपेक्षा वेगळे असू शकतात. काही शब्द विशिष्ट वस्तू, व्यक्ती किंवा क्रियांसाठी वापरले जातात जे शहरी जीवनात तितके परिचित नस्तात.
3. म्हणी आणि वाक्प्रचार: ग्रामीण भाषेमध्ये म्हणी (Proverbs) आणि वाक्प्रचारांचा (Idioms) खूप वापर केला जातो. या म्हणी आणि वाक्प्रचार लोकांच्या अनुभवांवर आधारित असतात आणि त्या विशिष्ट परिस्थितीला अधिक चांगल्या प्रकारे व्यक्त करतात.
4. भाषेतील लवचिकता: ग्रामीण भाषेमध्ये बोलताना अधिक लवचिकता आढळते. लोक त्यांच्या सोयीनुसार आणि गरजेनुसार शब्दांचा आणि वाक्यांचा वापर करतात. शहरी भाषेतील औपचारिक (Formal) स्वरूप ग्रामीण भाषेत सहसा आढळत नाही.
5. भाषेतील सहजता: ग्रामीण भागातील लोक बोलताना अधिक सहज आणि अनौपचारिक (Informal) असतात. त्यांच्या बोलण्यात दिखाऊपणा नसतो, ते थेट आणि स्पष्टपणे बोलतात.
6. सांस्कृतिक संदर्भ: ग्रामीण भाषेमध्ये तिथल्या संस्कृतीचा आणि परंपरेचा प्रभाव दिसतो. भाषेतील शब्द, वाक्ये आणि उच्चार त्या भागाच्या इतिहासाशी आणि जीवनशैलीशी जोडलेले असतात.
7. कमी संपर्क: शहरी भागाच्या तुलनेत ग्रामीण भागातील लोकांचा इतर लोकांशी संपर्क कमी असतो. त्यामुळे भाषेमध्ये फारसा बदल होत नाही आणि ती अधिक पारंपरिक राहते.
प्रमाणभाषा आणि बोलीभाषा या दोहोंमध्ये भाषिक संबंध असतो. त्यापैकी काही संबंध खालीलप्रमाणे:
- आधार: प्रमाणभाषा अनेकदा विशिष्ट बोलीभाषेवर आधारलेली असते. उदाहरणार्थ, मराठी भाषेची प्रमाणभाषा ही पुणेरी बोलीवर आधारित आहे.
- परस्पर प्रभाव: प्रमाणभाषा आणि बोलीभाषा एकमेकांवर प्रभाव टाकू शकतात. बोलीभाषेतील काही शब्द आणि वाक्यरचना प्रमाणभाषेत समाविष्ट होऊ शकतात, तर प्रमाणभाषेतील काही शब्द आणि वाक्यरचना बोलीभाषेत वापरले जाऊ शकतात.
- सामाजिक स्तर: समाजात प्रमाणभाषेला उच्च स्थान दिले जाते, तर बोलीभाषांना दुय्यम स्थान दिले जाते.
- उपयुक्तता: प्रमाणभाषा औपचारिक संवाद आणि लेखनासाठी वापरली जाते, तर बोलीभाषा अनौपचारिक संवादासाठी वापरली जाते.
थोडक्यात, प्रमाणभाषा आणि बोलीभाषा या एकाच भाषेच्या दोन भिन्न रूपे आहेत. त्या एकमेकांशी संबंधित असतात आणि एकमेकांवर प्रभाव टाकू शकतात.
अधिक माहितीसाठी:
प्रमाण भाषेची काही वैशिष्ट्ये:
- व्याकरण: प्रमाणभाषेचे स्वतःचे व्याकरण असते.
- शब्दसंग्रह: प्रमाणभाषेत विशिष्ट शब्दसंग्रह असतो.
- उच्चार: प्रमाणभाषेतील शब्दांचा उच्चार विशिष्ट असतो.
- स्वीकारार्हता: प्रमाणभाषा ही शिक्षण, सरकारी कामकाज आणि प्रसारमाध्यमांमध्ये वापरली जाते.
उदाहरण: मराठी, हिंदी, इंग्रजी, जर्मन, फ्रेंच इत्यादी अनेक भाषांमध्ये प्रमाणभाषा अस्तित्वात आहेत.
डांगी भाषा ही महाराष्ट्राच्या नाशिक आणि अहमदनगर जिल्ह्यांच्या सीमेवर बोलली जाते. मुख्यतः, ही भाषा डांग प्रादेशिक भागात बोलली जाते, जो या दोन जिल्ह्यांच्या दरम्यान आहे.
डांगी भाषेचा उगम गुजरातमधील डांग जिल्ह्यात झाला आहे, त्यामुळे या भाषेचा प्रभाव महाराष्ट्र आणि गुजरातच्या सीमावर्ती भागांमध्ये दिसून येतो.
अधिक माहितीसाठी, आपण खालील लिंकला भेट देऊ शकता:
बोलण्याच्या कौशल्यामध्ये भाषेचे स्थान अत्यंत महत्त्वाचे आहे. भाषा हे संवादाचे माध्यम आहे आणि आपल्या भावना, विचार, कल्पना व्यक्त करण्यासाठी भाषेचा उपयोग होतो.
भाषेचे महत्त्व:
- संदेश वहन: भाषा आपल्याला माहिती आणि कल्पना इतरांपर्यंत पोहोचवण्यास मदत करते.
- संबंध निर्माण: effective संवादामुळे चांगले संबंध निर्माण होतात.
- समज: समोरच्या व्यक्तीला योग्य प्रकारे समजून घेण्यासाठी भाषेचे ज्ञान आवश्यक आहे.
- प्रभाव: आपल्या बोलण्याने इतरांना प्रभावित करण्याची क्षमता भाषेमध्ये असते.
उदाहरण: एखाद्या व्यक्तीला stage वर भाषण द्यायचे आहे, तर त्याला भाषेचे ज्ञान असणे आवश्यक आहे. योग्य शब्द निवड, वाक्य रचना आणि प्रभावी भाषेचा वापर करून तो आपले विचार श्रोत्यांपर्यंत पोहोचवू शकतो.
त्यामुळे, बोलण्याच्या कौशल्यात भाषेचे स्थान अनमोल आहे.
अशोक ब्राह्मी लिपी (किंवा मूळ मराठी लिपी) मध्ये 'वाळ्त्त' हा तमिळ शब्द कसा लिहायचा हे निश्चितपणे सांगणे कठीण आहे, कारण त्या लिपींमध्ये ध्वन्यात्मकदृष्ट्या तमिळ शब्दांचे प्रतिनिधित्व करण्यासाठी तंतोतंत वर्ण उपलब्ध नसू शकतात.
परंतु, सर्वात जवळचे प्रतिनिधित्व देण्याचा प्रयत्न केल्यास, ते खालीलप्रमाणे असू शकते:
- वा: 'व' (va)
- ळ्: ब्राह्मी लिपीत 'ळ' साठी एक विशेष वर्ण होता.
- त्त: 'त' (ta) चा दुहेरी उच्चार दर्शवण्यासाठी दोन 'त' एकत्र लिहिले जाऊ शकतात.
या माहितीच्या आधारावर, 'वाळ्त्त' हा शब्द अशोक ब्राह्मी लिपीत अंदाजे "वळत्त" असा लिहिता येईल.
अधिक माहितीसाठी आपण भाषा तज्ञांची मदत घेऊ शकता.