वारसा आणि सांस्कृतिक संसाधने ओळखणे, रेकॉर्ड करणे, विश्लेषण करणे आणि संरक्षित करण्यासाठी वारसा संवर्धन महत्वाचे आहे. शहर विकासासाठी हेरिटेज इमारतींचे संवर्धन हे एक महत्त्वाचे साधन आहे जे जगातील काही शहरांमध्ये पाहिले जाऊ शकते.

ऐतिहासिक स्थळांच्या जतन व संवर्धनाची गरज आहे. कारण आपल्या देशाला प्राचीन, मध्ययुगीन आणि अर्वाचीन अशा ऐतिहासिक स्थळांचा वारसा लाभलेला आहे. त्याचबरोबर नैसर्गिक समृद्धीचा वारसाही लाभला आहे. या वारशाचे जतन व संवर्धन करणे हे आपले कर्तव्य आहे. या ऐतिहासिक स्थळांचे जतन व संवर्धन हे पुढील मानवी पिढ्यांच्या हितासाठी आवश्यक आहे. विविध ऐतिहासिक वास्तूमुळे सामाजिक प्रेरणा व स्फूर्ती मिळते.

संवर्धनाची गरज आपण खालीलप्रमाणे स्पष्ट करू शकतो:

1. नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण: नैसर्गिक संसाधने जसे की पाणी, जंगल, खनिजे मर्यादित आहेत. त्यांचा योग्य वापर करून त्यांचे संवर्धन करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून ते दीर्घकाळ टिकून राहतील.

2. पर्यावरणाचे संतुलन: पर्यावरणाचा समतोल राखण्यासाठी संवर्धन आवश्यक आहे. प्रदूषण, जंगलतोड आणि इतर मानवी हस्तक्षेपामुळे पर्यावरणावर विपरित परिणाम होतो, जो संवर्धनाने कमी करता येतो.

3. विविधतेचे जतन: जगात अनेक प्रकारची वनस्पती आणि प्राणी आहेत. त्यांचे संरक्षण करणे आवश्यक आहे, कारण प्रत्येक सजीवाचे पर्यावरणात विशिष्ट महत्त्व आहे.

4. भावी पिढ्यांसाठी: आज आपण ज्या संसाधनांचा वापर करतो आहोत, ती भावी पिढ्यांसाठी देखील उपलब्ध असली पाहिजेत. त्यामुळे संवर्धन करणे गरजेचे आहे, जेणेकरून भविष्यात लोकांना त्यांची कमतरता भासणार नाही.

5. आर्थिक विकास: संवर्धनामुळे आर्थिक विकास साधता येतो. उदाहरणार्थ, पर्यटन उद्योगाला चालना देण्यासाठी नैसर्गिक ठिकाणे आणि वन्यजीवनाचे जतन करणे महत्त्वाचे आहे.

यावरून हे स्पष्ट होते की संवर्धन केवळ नैसर्गिक संसाधनांचे रक्षण करण्यासाठीच नव्हे, तर पर्यावरण, विविधता आणि भावी पिढ्यांसाठी देखील अत्यंत आवश्यक आहे.