भारतातील नैसर्गिक संसाधनांपुढील आव्हाने स्पष्ट करा?
1. लोकसंख्या वाढ:
लोकसंख्या वाढ हा नैसर्गिक संसाधनांवरील सर्वात मोठा दबाव आहे. वाढत्या लोकसंख्येमुळे पाणी, जमीन, हवा आणि खनिजे यांसारख्या संसाधनांची मागणी वाढली आहे.
2. प्रदूषण:
औद्योगिकीकरण, शहरीकरण आणि रासायनिक शेतीमुळे प्रदूषण वाढले आहे. यामुळे नैसर्गिक संसाधनांची गुणवत्ता घटली आहे आणि ते वापरण्यास अयोग्य झाले आहेत.
3. वनराई घट:
शेती, उद्योग आणि घरांसाठी जमिनीची मागणी वाढल्यामुळे जंगलतोड झाली आहे. यामुळे वन्यजीवनावर परिणाम झाला आहे आणि पर्यावरणीय संतुलन बिघडले आहे.
4. जलव्यवस्थापनाचा अभाव:
पाण्याचे योग्य व्यवस्थापन न केल्यामुळे अनेक ठिकाणी पाण्याची कमतरता आहे. सिंचनासाठी पाण्याचा जास्त वापर, पाण्याची गळती आणि प्रदूषण यामुळे पाण्याची उपलब्धता कमी झाली आहे.
5. खाणकाम:
अवैज्ञानिक पद्धतीने खाणकाम केल्याने जमिनीची धूप होते, प्रदूषण वाढते आणि नैसर्गिक अधिवासांचे नुकसान होते.
6. हवामान बदल:
हवामान बदलामुळे नैसर्गिक संसाधनांवर गंभीर परिणाम होत आहेत. अनियमित पाऊस, दुष्काळ, पूर आणि तापमान वाढ यामुळे शेती आणि पाण्यावर परिणाम झाला आहे.
7. जैवविविधतेचे नुकसान:
नैसर्गिक अधिवासांचे नुकसान आणि प्रदूषणामुळे अनेक वनस्पती आणि प्राणी extinct होण्याच्या मार्गावर आहेत.