गणपती पाण्यात विसर्जित करण्याची प्रथा अनेक वर्षांपासून चालत आलेली आहे, आणि यामागे धार्मिक, सांस्कृतिक, आणि पर्यावरणीय कारणं आहेत. खाली काही मुख्य कारणं दिली आहेत:

• धार्मिक कारण:
  • गणपती हे बुद्धी, समृद्धी आणि সৌভাগ्याचे प्रतीक आहेत. त्यांची पूजा केल्यावर, मूर्तीला नदीत विसर्जित करणे म्हणजे त्यांना त्यांच्या मूळ स्वरूपात परत पाठवणे.
  • असे मानले जाते की विसर्जनानंतर गणपती कैलासावर परत जातात.
  • गणपतीची मूर्ती मातीची बनलेली असते, त्यामुळे ती पाण्यात विरघळते आणि माती पुन्हा निसर्गामध्ये मिसळून जाते.


• सांस्कृतिक कारण:
  • गणेशोत्सव हा एक सामाजिक आणि सांस्कृतिक उत्सव आहे.
  • विसर्जनाच्या मिरवणुकीत लोक एकत्र येतात, नाचतात, गाणी गातात आणि आनंद साजरा करतात.
  • यामुळे लोकांमध्ये एकता आणि समरसता वाढते.


• पर्यावरणीय कारण:
  • पूर्वी, गणपतीच्या मूर्ती नैसर्गिक मातीपासून बनवल्या जात होत्या. त्यामुळे त्या पाण्यात विरघळल्यास पर्यावरणाला कोणताही धोका होत नसे.
  • परंतु, आजकाल Plaster of Paris (POP) आणि रासायनिक रंगांचा वापर मूर्ती बनवण्यासाठी केला जातो, ज्यामुळे जल प्रदूषण होऊ शकते.

पर्यावरणाची काळजी:

पर्यावरणावर होणारा नकारात्मक परिणाम टाळण्यासाठी, काही गोष्टी करणे आवश्यक आहे:

• नैसर्गिक मातीपासून बनवलेल्या मूर्तींचा वापर करावा.
• रासायनिक रंगांचा वापर टाळावा, त्याऐवजी नैसर्गिक रंगांचा वापर करावा.
• मूर्ती विसर्जनासाठी सरकारने ठरवलेल्या ठिकाणीच विसर्जन करावे.
• प्लास्टिक आणि इतर अविघटनशील वस्तू नदीत टाकणे टाळावे.

संदर्भ:

• लोकमत न्यूज ऍटिटकल: https://www.lokmat.com/spiritual/why-ganpati-idol-immersed-water-ganesh-visarjan-a482/
• न्यूज १८ ऍटिटकल: https://lokmat.news18.com/photogallery/religion/ganesh-chaturthi-2023-ganesh-visarjan-importance-and-auspicious-time-on-anant-chaturdashi-skr-787819.html