धर्म

• धर्म अनेकदा नैतिक आणि आध्यात्मिक मूल्यांची निर्मिती करतो. हे मूल्य जीवनातील चांगल्या-वाईट गोष्टी ठरवतात.
• संस्कृती या मूल्यांना समाजात रुजवण्याचे काम करते. परंपरातून ही मूल्ये एका पिढीकडून दुसऱ्या पिढीकडे हस्तांतरित होतात.

• धर्मात आचारसंहिता आणि नियमांचे पालन करण्याचे महत्त्व सांगितले जाते. उदा. प्रार्थना करणे, दानधर्म करणे, विशिष्ट सण साजरे करणे.
• संस्कृती या नियमांना सामाजिक जीवनात आचरणात आणते. त्यातून विशिष्ट चालीरीती, प्रथा आणि परंपरा तयार होतात.

• धर्म अनेक कला प्रकारांना प्रेरणा देतो. धार्मिक कल्पना, कथा आणि प्रतीकं यांचा वापर करून कला आणि साहित्य निर्माण होते.
• संस्कृती या कला आणि साहित्याचे जतन करते. त्यातून भावी पिढ्यांना धार्मिक विचार आणि भावनांची माहिती मिळते.

• धार्मिक उत्सव आणि समारंभांना संस्कृतीत विशेष महत्त्व आहे. हे उत्सव सामाजिक एकजूट वाढवतात.
• संस्कृती या उत्सवांना पारंपरिक पद्धतीने आयोजित करते. ज्यामुळे धार्मिक भावना अधिक दृढ होतात.

• धर्म लोकांना एकत्र आणतो आणि एक विशिष्ट ओळख देतो.
• संस्कृती त्या ओळखीला अधिक मजबूत करते. भाषिक आणि प्रादेशिक समुदायांमध्ये सांस्कृतिक वैशिष्ट्ये जपली जातात.

भारतीय पंचांगानुसार, तिथी म्हणजे चंद्र Calendar based dates based dates based dates based dates based dates and dates based dates and dates based dates based dates based dates based dates based dates based dates based dates based dates based dates based dates and सूर्य यांच्यातील कोनीय अंतरावर आधारित असलेला दिवस.

• एका अमावस्येपासून दुसऱ्या अमावस्येपर्यंतचा काळ म्हणजे चांद्रमास.
• प्रत्येक चांद्रमासात ३० तिथी असतात.
• या तिथींना प्रतिपदा, द्वितीया, तृतीया, चतुर्थी, पंचमी, षष्ठी, सप्तमी, अष्टमी, नवमी, दशमी, एकादशी, द्वादशी, त्रयोदशी, चतुर्दशी आणि पौर्णिमा किंवा अमावस्या अशा नावांनी ओळखले जाते.
• प्रत्येक तिथी चंद्राच्या कलांवर आधारित असते.

भारतीय संस्कृतीत तिथींना विशेष महत्त्व आहे. धार्मिक कार्ये, व्रतवैकल्ये आणि উৎসব तिथीनुसार साजरे केले जातात.

एकादशी, शिवरात्री, रामनवमी, हनुमान जयंती, बुद्ध पौर्णिमा, गुरुपौर्णिमा, महालक्ष्मी व्रत, हरितालिका, गणेश चतुर्थी, नवरात्री, दसरा, दिवाळी हे सर्व सण तिथीनुसार ठरवले जातात.