स्थूल राष्ट्रीय उत्पन्न म्हणजे एका वर्षाच्या कालावधीत देशाच्या नागरिकांनी उत्पादित केलेल्या अंतिम वस्तू व सेवांचे एकूण बाजार मूल्य. यात देशांतर्गत तसेच परदेशातील नागरिकांच्या उत्पन्नाचा समावेश होतो.

• व्याख्या: GNP = देशांतर्गत उत्पन्न + परदेशातील उत्पन्न
• उदाहरण: भारतातील स्थूल राष्ट्रीय उत्पन्नात भारतीयांनी भारतातून मिळवलेल्या उत्पन्नासोबतच, परदेशातून मिळवलेल्या उत्पन्नाचाही समावेश होतो.

निव्वळ राष्ट्रीय उत्पन्न म्हणजे स्थूल राष्ट्रीय उत्पन्नातून घसारा (Depreciation) वजा केल्यावर मिळणारी रक्कम. घसारा म्हणजे उत्पादन प्रक्रियेत उपयोगात येणाऱ्या भांडवली वस्तूंची झीज भरून काढण्यासाठी बाजूला काढलेली रक्कम.

• व्याख्या: NNP = GNP - घसारा
• उदाहरण: जर भारताचे स्थूल राष्ट्रीय उत्पन्न 100 कोटी रुपये असेल आणि घसारा 10 कोटी रुपये असेल, तर निव्वळ राष्ट्रीय उत्पन्न 90 कोटी रुपये होईल.

स्थूल राष्ट्रीय उत्पन्न आणि निव्वळ राष्ट्रीय उत्पन्नातील फरक:

• स्थूल राष्ट्रीय उत्पन्न हे एकूण उत्पादनाचे मूल्य दर्शवते, तर निव्वळ राष्ट्रीय उत्पन्न हे घसारा वजा करून काढलेले वास्तविक मूल्य दर्शवते.
• निव्वळ राष्ट्रीय उत्पन्न हे अर्थव्यवस्थेची अधिक चांगली प्रतिमा देते, कारण ते उत्पादनातील झीज विचारात घेते.

अधिक माहितीसाठी:

• Gross National Product (GNP) - Investopedia
• Net National Product (NNP) - Investopedia