आर्थिक पर्यावरणावर परिणाम करणारे आर्थिक घटक कोणते आहेत?
- सकल राष्ट्रीय उत्पादन (Gross National Product):
सकल राष्ट्रीय उत्पादन म्हणजे देशाच्या नागरिकांनी एका वर्षात उत्पादित केलेल्या सर्व वस्तू आणि सेवांचे एकूण मूल्य. GNP वाढल्यास, लोकांचे उत्पन्न वाढते, त्यांची क्रयशक्ती वाढते आणि मागणी वाढते.
- दरडोई उत्पन्न (Per Capita Income):
दरडोई उत्पन्न म्हणजे देशाच्या एकूण उत्पन्नाला देशाच्या एकूण लोकसंख्येने भागल्यावर येणारी संख्या. दरडोई उत्पन्न वाढल्यास, लोकांचे जीवनमान सुधारते आणि त्यांची क्रयशक्ती वाढते.
- उत्पन्नाची विभागणी (Distribution of Income):
उत्पन्नाची विभागणी म्हणजे देशातील लोकांमध्ये उत्पन्नाचे वितरण कसे आहे. उत्पन्नाची विभागणी समान असल्यास, गरीब आणि श्रीमंत यांच्यातील दरी कमी होते आणि सामाजिक समानता वाढते.
- खपाची पद्धत (Pattern of Consumption):
खपाची पद्धत म्हणजे लोक वस्तू आणि सेवांवर कसा खर्च करतात. लोकांच्या गरजा, आवडीनिवडी आणि जीवनशैलीनुसार खपाची पद्धत बदलते.
- महागाई (Inflation):
महागाई म्हणजे वस्तू आणि सेवांच्या किमतीत सतत होणारी वाढ. महागाई वाढल्यास, लोकांची क्रयशक्ती कमी होते आणि जीवन जगणे अधिक महाग होते.
- व्याज दर (Interest Rate):
व्याज दर म्हणजे कर्ज घेतल्यावर द्यावे लागणारे शुल्क. व्याज दर वाढल्यास, कर्जे महाग होतात आणि गुंतवणुकी कमी होते.
- कर प्रणाली (Tax System):
कर प्रणाली म्हणजे सरकार लोकांकडून आणि व्यवसायांकडून कर कसा वसूल करते. कर प्रणाली न्याय्य आणि कार्यक्षम असावी.
- पायाभूत सुविधा (Infrastructure):
पायाभूत सुविधा म्हणजे देशातील रस्ते, रेल्वे, विमानतळ, बंदरे, ऊर्जा आणि दूरसंचार यांसारख्या सुविधा. चांगल्या पायाभूत सुविधांमुळे आर्थिक विकास जलद होतो.