माहिती प्रणाली (Information System) अनेक भागांनी बनलेली असते. हे भाग एकत्रितपणे काम करून माहिती गोळा करतात, त्यावर प्रक्रिया करतात, साठवतात आणि तिचे वितरण करतात.

1. हार्डवेअर (Hardware):

   हार्डवेअर म्हणजे प्रणालीचे भौतिक भाग, जसे की संगणक, सर्व्हर, प्रिंटर, मॉनिटर आणि नेटवर्क उपकरणे. हे भाग डेटा इनपुट (Data Input), प्रोसेसिंग (Processing) आणि आउटपुटसाठी (Output) वापरले जातात.

2. सॉफ्टवेअर (Software):

   सॉफ्टवेअरमध्ये ऑपरेटिंग सिस्टीम (Operating System), ॲप्लिकेशन्स (Applications) आणि डेटाबेस मॅनेजमेंट सिस्टीम (Database Management System) यांचा समावेश होतो. हे हार्डवेअरला कसे काम करायचे हे सांगतात आणि डेटावर प्रक्रिया करतात.

3. डेटा (Data):

   डेटा म्हणजे कच्ची आकडेवारी, तथ्ये आणि आकडे यांचा संग्रह. डेटा माहिती प्रणालीमध्ये इनपुट केला जातो आणि त्यावर प्रक्रिया करून उपयुक्त माहिती तयार केली जाते.

4. लोक (People):

   लोक हे माहिती प्रणालीचे सर्वात महत्त्वाचे भाग आहेत. ते प्रणाली वापरतात, तिची देखभाल करतात आणि तिचे व्यवस्थापन करतात. यामध्ये वापरकर्ते, विश्लेषक, प्रोग्रामर आणि व्यवस्थापक यांचा समावेश होतो.

5. प्रक्रिया (Processes):

   प्रक्रिया म्हणजे डेटावर प्रक्रिया करण्यासाठी आणि माहिती तयार करण्यासाठी केलेल्या कृती आणि पायऱ्या. यामध्ये डेटा एंट्री (Data Entry), डेटा प्रोसेसिंग (Data processing), अहवाल तयार करणे (Report Generation) इत्यादींचा समावेश होतो.

6. नेटवर्क (Network):

   नेटवर्कमुळे माहिती प्रणालीतील उपकरणे आणि वापरकर्ते एकमेकांशी संवाद साधू शकतात. यामध्ये लोकल एरिया नेटवर्क (LAN), वाइड एरिया नेटवर्क (WAN) आणि इंटरनेटचा समावेश होतो.

माहिती प्रणालीमध्ये लोक अनेक प्रकारे सहभागी होतात:

1. वापरकर्ते (Users):

   हे लोक प्रणालीचा वापर डेटा इनपुट करण्यासाठी, माहिती मिळवण्यासाठी आणि निर्णय घेण्यासाठी करतात.

2. विश्लेषक (Analysts):

   हे प्रणालीच्या गरजा समजून घेतात आणि त्यानुसार प्रणाली डिझाइन (Design) करतात.

3. प्रोग्रामर (Programmers):

   हे प्रणालीसाठी कोड (code) लिहितात आणि सॉफ्टवेअर तयार करतात.

4. व्यवस्थापक (Managers):

   हे प्रणालीचे व्यवस्थापन करतात आणि तिची कार्यक्षमता सुनिश्चित करतात.

5. डेटाबेस प्रशासक (Database Administrators):

   हे डेटाबेसची देखभाल करतात आणि डेटा सुरक्षित ठेवतात.

थोडक्यात, माहिती प्रणाली हे अनेक भागांचे एकत्रीकरण आहे आणि त्यात लोक एक महत्त्वाचा घटक आहेत, जे प्रणालीला प्रभावीपणे वापरतात आणि तिची देखभाल करतात.