जमिनीची सुपीकता कमी होत आहे, काय करावे बरे?

Question

1 उत्तर

1 answers

Related Questions

उत्तर रोबोट · Accepted Answer · उत्तर लिहिले · 23/3/2025

जमिनीची सुपीकता कमी होत आहे असे वाटत असेल, तर खालील उपाययोजना करता येतील:

1. माती परीक्षण (Soil Testing):

तुमच्या जमिनीतील पोषक तत्वांची पातळी तपासण्यासाठी माती परीक्षण करा. यामुळे तुम्हाला कोणत्या खतांची आवश्यकता आहे हे समजेल.

कृषी विद्यापीठांमध्ये किंवा कृषी सेवा केंद्रांमध्ये माती परीक्षण उपलब्ध असते.

अधिक माहितीसाठी: माती परीक्षण

2. सेंद्रिय खतांचा वापर (Use of Organic Fertilizers):

शेणखत, कंपोस्ट खत, आणि गांडूळ खत यांचा वापर करा. यामुळे जमिनीतील सेंद्रिय घटकांचे प्रमाण वाढते.

सेंद्रिय खते जमिनीला आवश्यक पोषक तत्वे पुरवतात आणि तिची पाणी धरून ठेवण्याची क्षमता वाढवतात.

3. पीक फेरपालट (Crop Rotation):

एकाच प्रकारचे पीक सतत न घेता, वेगवेगळ्या पिकांची लागवड करा. उदाहरणार्थ, कडधान्ये आणि तृणधान्ये यांची फेरपालट करा.

कडधान्ये (शेंगा असलेली पिके) जमिनीत नायट्रोजनचे प्रमाण वाढवतात, ज्यामुळे जमिनीची सुपीकता सुधारते.

4. हिरवळीची खते (Green Manure):

शेतात धैंचा, ताग, मूग, उडीद यांसारखी हिरवळीची पिके वाढवा आणि ती जमिनीत गाडा.

हिरवळीची खते जमिनीत सेंद्रिय पदार्थ वाढवतात आणि मातीची संरचना सुधारतात.

5. रासायनिक खतांचा योग्य वापर (Proper Use of Chemical Fertilizers):

रासायनिक खतांचा वापर माती परीक्षण अहवालानुसार करा. जास्त रासायनिक खतांचा वापर केल्यास जमिनीची सुपीकता कमी होऊ शकते.

युरिया, सुपरफॉस्फेट, आणि पोटॅश यांसारख्या खतांचा वापर आवश्यकतेनुसार करा.

6. पाण्याचे व्यवस्थापन (Water Management):

जमिनीला नियमित आणि पुरेसे पाणी द्या. जास्त पाणी दिल्याने जमिनीतील पोषक तत्वे वाहून जातात.

ठिबक सिंचन (drip irrigation) आणि तुषार सिंचन (sprinkler irrigation) यांसारख्या पद्धतींचा वापर करून पाण्याची बचत करा आणि जमिनीची सुपीकता टिकवून ठेवा.

7. जमिनीची धूप थांबवा (Prevent Soil Erosion):

जमिनीची धूप थांबवण्यासाठी बांध घाला आणि जमिनीवर आच्छादन (mulching) करा.

झाडे लावा, ज्यामुळे माती घट्ट राहील आणि तिची धूप होणार नाही.

8. जैविक कीटकनाशकांचा वापर (Use of Biopesticides):

रासायनिक कीटकनाशकांचा वापर टाळा आणि त्याऐवजी जैविक कीटकनाशकांचा वापर करा.

जैविक कीटकनाशके जमिनीतील सूक्ष्मजीवांसाठी सुरक्षित असतात आणि जमिनीची सुपीकता टिकवून ठेवण्यास मदत करतात.

हे काही उपाय आहेत ज्यांच्या मदतीने तुम्ही तुमच्या जमिनीची सुपीकता वाढवू शकता.