2 उत्तरे
2
answers
आपण रक्ताचे किती दान करू शकतो?
2
Answer link
रक्तदान हे सर्वश्रेष्ठ दान असं म्हटलं जातं; पण त्या बाबतीत अनेक समज-अपसमज आहेत. जेव्हा आपल्या कोणातरी अतिशय जवळच्या आप्तावर शस्त्रक्रिया होणार असेल तेव्हा डॉक्टर काही बाटल्या रक्ताची सोय करायला आपल्याला सांगतात. त्या वेळी आपण आपल्या मित्रांना, ओळखीच्या व्यक्तींना, काही वेळा अनोळखी व्यक्तींनाही रक्तदानासाठी प्रवृत्त करण्याचा प्रयत्न करतो. मग त्यांनी विचारलेल्या प्रश्नांमधून हे समज, बहुतांशी अपसमज उघड होतात.
जखमेमुळे रक्तस्राव होणं शरीरस्वास्थ्याला धोकादायक आहे, ही समजूत तशी बरोबर आहे. त्यात चूक नाही. मात्र, किती रक्त शरीरातून वाहून गेलं तरी शरीर ते सहन करू शकतं, याची माहिती अनेकांना नसते. शरीरातून वाहून गेलेल्या रक्तामुळे झालेलं नुकसान कायमस्वरूपी नसतं. शरीर त्याची भरपाई करतच असतं. मात्र, या भरपाईचा वेग मर्यादित असल्यामुळे एका वेळी आपण किती रक्ताचा र्‍हास सहन करू शकतो, यावर मर्यादा पडतात. साधारणपणे एकूण रक्ताच्या १० ते १५ टक्के रक्तस्राव झाल्यास स्वास्थ्याला फारसा धोका नसतो. त्या स्रावाच्या नंतर ताबडतोब काही रक्त देता आल्यास उत्तमच; पण तसं देणं शक्य झालं नाही तर काही दिवसांच्या विश्रांतीनंतर शरीर त्या रक्ताची भरपाई करतच राहतं. निरोगी आणि सुदृढ़ अशा तरुणाच्या शरीरात सरासरीनं साडेपाच लिटर रक्त असतं. त्याच्या दहा टक्के म्हणजे साधारण अर्धा लिटर रक्त; तेवढ्या रक्ताचा र्‍हासही शरीर सहन करू शकतं. उलट रक्तदानाच्या वेळी दात्याच्या शरीरातून पाव लिटर एवढंच रक्त काढून घेतलं जातं. त्यामुळे त्याची भरपाई होण्यास वेळ लागत नाही. साधारण २४ तासांत ही भरपाई होत असते. तरीही एकदा रक्तदान केल्यानंतर दोन महिने परत रक्तदान करू दिलं जात नाही. त्यामुळे पाव लिटर रक्त देण्यानं कोणतंही नुकसान होत नाही. अर्थात, ही झाली संपूर्ण रक्तदानाची प्रक्रिया. काही वेळा रूग्णासाठी केवळ प्लेटलेट्सची गरज असते. अशा वेळी डॉक्टर संपूर्ण रक्त काढून न घेता 'अफेरेसिस' नावाच्या प्रक्रियेचा वापर करून फक्त प्लेटलेट्स काढून घेतात. त्यांची भरपाई तर त्याहीपेक्षा जलद गतीनं होते. त्यामुळे एकदा प्लेटलेट्सचं दान केल्यानंतर तीनच दिवसांनी परत त्यांचं दान करता येतं..
साभार
*डाॅ. बाळ फोंडके यांच्या 'कोण ?' या पुस्तकातुन*
0
Answer link
निरोगी प्रौढ व्यक्ती दर 3 महिन्यांनी रक्तदान करू शकते. रक्तदानामध्येStandard पध्दतीने एका वेळी 350-450 ml रक्त घेतले जाते.
जागतिक आरोग्य संघटनेच्या (WHO) माहितीनुसार, रक्तदान करण्याच्या काही महत्वाच्या गोष्टी:
- 18 ते 65 वर्षे वयोगटातील कोणतीही निरोगी व्यक्ती रक्तदान करू शकते.
- पुरुषांसाठी रक्तदानाची वारंवारता 3 महिन्यांपेक्षा जास्त नसावी, तर महिलांसाठी ही वारंवारता 4 महिन्यांपेक्षा जास्त नसावी.
- रक्तदान करताना रक्तदात्याचे वजन 50 किलोपेक्षा जास्त असावे.
रक्तादान करण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता: