2 उत्तरे
2
answers
चंदन शेती कशी करायची?
7
Answer link
सर्वप्रथम चंदन लागवडी साठी कूठलीही सरकारी अथवा संस्थेची परवानगी लागत नाही. फक्त लागवड केल्या नंतर तलाठ्या कडून फक्त सातबारावर नोंद करून घ्यावी लागेल आणी तोडताना फाॅरेस्ट डिपार्टमेंट ची परवानगी लागते. हेक्टरी रू. 45,000 अनूदान सरकार कडून 3 टप्यात मिळते. अधिक माहिती साठी तालूका कृषी अधिकारी यांना भेटावे. त्यांना माहिती नसल्यास, वन औषधी महामंडळ, साखर संकूल, पूणे यांच्या कडे संबंधित G.R.मिळेल.
◆लागवड क्षेत्र
चंदन लागवडी साठी संपूर्ण राज्यातील जमिन लागवड योग्य आहे. फक्त पाण्याचा निचरा होणारी जमिण असावी. चंदन ही परोपजिवी असल्यामूळे त्याला सोबत दूसरे झाड लावावेच लागते. मिलिया डूबिया, डाळिंब ई. चालतात.
रोपांचे सरासरी भाव
■मार्केट
6 इंच ते एक फूट 30-50 रू.
1.5 ते 2 फूट 50-90 रू.
होलसेल
2 फूट 35-36 रू फक्त
मिलिया डूबिया मार्केट 20-30
होलसेल 14-16 रू.
◆लागवड पद्धत
साधारण 10×10 वर लागवड करावी लागते आणी मधल्या पाच फूटा मध्ये मिलीया डुबिया लावावा लागतो. एकरी 435 चंदन आणी 435 मिलीया डूबिया लागतात. सर्वप्रथम 1×1 चा खड्डा करून, त्यात कंपोस्ट टाकून मग रोप लावावे. ही जंगली शेती असल्यामूळे नंतर फवारणी खताची गरज नाही. वर्षातून दोनदा निंबोळी खत द्यावा आणी सूरवातिचे तिन वर्ष ड्रिप ने पाणी द्यावे लागेल.
■
ऊत्पन्न
चंदनाचे एक झाड साधारणतः 12-14 वर्षा मध्ये 15-25 kg पर्यंत गाभा निघतो. त्याचा सरासरी आजचा भाव रू. 7000 किलो आहे. नेट वरती चालू भाव चेक करू शकता. मिलिया डूबिया पासून प्लायवूड बनते. त्याचे एक झाड सरासरि 5 years मध्ये रू. 7,000-10,000ला विकले जाते.
◆विक्री आणि उत्पन्न
विक्री साठी “मैसूर सँडल” यांच्या कडे खूप डिमांड आहे. पण मागणिच्या फक्त 2% पूरवठा होतो. तसेच ईतर हि भरपूर कंपण्या आहेत किंवा स्वताः ऊत्पादन कंपनी टाकू शकता. सरकार चंदन तेल उत्पादनासाठी सबसीडी देते. आता तुम्हीच हिशोब करा.

0
Answer link
चंदन शेती (Sandalwood Farming) एक दीर्घकालीन गुंतवणूक आहे. चंदन लागवडlegavd करताना खालील गोष्टी लक्षात घेणे आवश्यक आहे:
1. हवामान आणि जमीन:
- चंदन उष्ण आणि समशीतोष्ण हवामानात चांगले वाढते.
- ६.० ते ८.० pH (सामू) असणारी जमीन योग्य असते.
- पाण्याचा चांगला निचरा होणारी जमीन आवश्यक आहे.
2. चंदन लागवडीसाठी योग्य वाण:
- श्वेत चंदन (White Sandalwood): हे व्यावसायिक दृष्ट्या महत्त्वाचे वाण आहे.
- रक्त चंदन (Red Sandalwood): याची वाढ हळू असते, पण औषधी गुणधर्म भरपूर असतात.
3. रोपवाटिका आणि लागवड:
- अधिकृत रोपवाटिकेमधून ( नर्सरी) चांगल्या प्रतीची रोपे खरेदी करावी.
- रोपे साधारणपणे 2.5 x 2.5 मीटर अंतरावर लावावी.
4. आंतरपीक (Intercropping):
- चंदन हे परोपजीवी (Parasitic) असल्यामुळे त्याला वाढीसाठी होस्ट प्लांटची (Host plant) गरज असते. उदा. कडुलिंब,Subabhul, शेवरी,kaSundi यांसारखी झाडे लावावी.
- पहिल्या काही वर्षांमध्ये आंतरपीक घेतल्यास अतिरिक्त उत्पन्न मिळू शकते.
5. पाणी व्यवस्थापन:
- रोपांना नियमित पाणी देणे आवश्यक आहे, पण जास्त पाणी देऊ नये.
- ठिबक सिंचन (Drip irrigation) पद्धत उपयुक्त आहे.
6. खत व्यवस्थापन:
- सेंद्रिय खतांचा (Organic fertilizers) वापर करावा.
- रासायनिक खतांचा वापर माती परीक्षण अहवालानुसार (Soil test report) करावा.
7. रोग आणि कीड नियंत्रण:
- चंदनावर नैसर्गिकरित्या रोग आणि किडींचा प्रादुर्भाव कमी असतो, तरी नियमित निरीक्षण करणे आवश्यक आहे.
- आवश्यकतेनुसार जैविक कीटकनाशकांचा (Bio pesticides) वापर करावा.
8. व्यवस्थापन आणि काळजी:
- झाडांची नियमित छाटणी (Pruning) करावी, जेणेकरून त्यांना योग्य आकार मिळेल.
- सुरुवातीच्या वर्षांमध्ये झाडांना जनावरांपासून आणि इतर नुकसानापासून वाचवावे.
9. चंदन काढणी:
- चंदन झाड तयार व्हायला किमान १५ ते २० वर्षे लागतात.
- झाड काढताना ते पूर्णपणे परिपक्व (Mature) झाले आहे की नाही, हे तपासावे.
टीप: चंदन शेती सुरू करण्यापूर्वी कृषी तज्ज्ञांचा (Agriculture Expert) सल्ला घेणे आवश्यक आहे.
अधिक माहितीसाठी: ॲग्रोवन लेख आणि कृषी जागरण लेख वाचा.