सरकारी परवानगी आणि सबसिडी
सर्वप्रथम चंदन लागवडी साठी कूठलिही सरकारी अथवा संस्थेची परवानगी लागत नाही. फक्त लागवड केल्या नंतर तलाठ्या कडून फक्त सातबारावर नोंद करून घ्यावी लागेल आणी तोडताना फाॅरेस्ट डिपार्टमेंट ची परवानगी लागते. हेक्टरी रू. 45,000 अनूदान  सरकार कडून 3 टप्यात मिळते. अधिक माहिती साठी तालूका कृषी अधिकारी यांना भेटावे. त्यांना माहिती नसल्यास, वन औषधी महामंडळ, साखर संकूल, पूणे यांच्या कडे संबंधित G.R.मिळेल.

लागवड क्षेत्र
चंदन लागवडी साठी संपूर्ण राज्यातील जमिन लागवड योग्य आहे. फक्त पाण्याचा निचरा होणारी जमिण असावी. चंदन ही परोपजिवी असल्यामूळे त्याला सोबत दूसरे झाड लावावेच लागते. मिलिया डूबिया, डाळिंब ई. चालतात.

रोपांचे सरासरी भाव
मार्केट

6 इंच ते एक फूट 30-50 रू.

1.5 ते 2 फूट 50-90 रू.

होलसेल

2 फूट 35-36 रू फक्त

मिलिया डूबिया मार्केट 20-30

होलसेल 14-16 रू.



लागवड पद्धत
साधारण 10×10 वर लागवड करावी लागते आणी मधल्या पाच फूटा मध्ये मिलीया डुबिया लावावा लागतो. एकरी 435 चंदन आणी 435 मिलीया डूबिया लागतात. सर्वप्रथम 1×1 चा खड्डा करून, त्यात कंपोस्ट टाकून मग रोप लावावे. ही जंगली शेती असल्यामूळे नंतर फवारणी खताची गरज नाही. वर्षातून दोनदा निंबोळी खत द्यावा आणी सूरवातिचे तिन वर्ष ड्रिप ने पाणी द्यावे लागेल.


ऊत्पन्न
चंदनाचे एक झाड साधारणतः 12-14 वर्षा मध्ये 15-25 kg पर्यंत गाभा निघतो. त्याचा सरासरी आजचा भाव रू. 7000 किलो आहे. नेट वरती चालू भाव चेक करू शकता. मिलिया डूबिया पासून प्लायवूड बनते. त्याचे एक झाड सरासरि 5 years मध्ये रू. 7,000-10,000  ला विकले जाते.

विक्री आणि उत्पन्न
विक्री साठी “मैसूर सँडल” यांच्या कडे खूप डिमांड आहे. पण मागणिच्या फक्त 2% पूरवठा होतो. तसेच ईतर हि भरपूर कंपण्या आहेत किंवा स्वताः ऊत्पादन कंपनी टाकू शकता. सरकार चंदन तेल उत्पादनासाठी सबसीडी देते.

– लेखक सचिन सोळुंखे.