कोष्टी (कोळी) आपले जाळे कसे विणतो?
_____________________
कोळी आपले जाळे तयार करण्यासाठी रेशमी धाग्याचा वापर करतात. रेशीम हे कोळ्याच्या शरीरात असलेल्या स्पिनरेट्सच्या मदतीने रेशीम ग्रंथित तयार होतात. स्पिनरेट्स म्हणजे असा अवयव जो कोळ्याला कोणत्या प्रकारचा रेशीम धागा हवा आहे हे ठरवणारा कोळ्याचा विशिष्ट अवयव. हे रेशीम धागे जाड किंवा पातळ असू शकतात, सुके किंवा चिकट(ओलसर) असू शकतात, मऊ, गुळगुळीत किंवा थोड्या प्रमाणात खरबरीत असू शकतात. जेव्हा कोळी आपले जाळे विणण्यासाठी सुरुवात करतो तेव्हा त्याच्या शरीरातून पातळ द्रवपदार्थ बाहेर पडत असतो, जेव्हा त्या द्रवाचा हवेशी संपर्क येतो तेव्हा तो लगेच सुकतो व त्याचे धाग्यात रुपांतर होते.
कोळ्यांचे जाळे अत्यंत विशाल व विस्तृत अशा स्वरूपाचे असते, त्याचप्रमाणे ते एका भौमितिक आकारात विणलेले असते. अशा विशिष्ट भौमितिक आकारात कोळी जाळे कसे काय विणत असतील ?
कोळी आपल्या रेशीम धागा प्रथम एका आधाराला जसे झाडाच्या फांदीला, घरातील कोपऱ्यात पकडून आपले जाळे विणण्यास सुरुवात करतो. जे धागे केंद्रकापासून निघून सरळ जातात त्यांना त्रिज्यात्मक धागे असे म्हणतात. हे धागे संपूर्ण जाळ्याला बळकटी देतात. जे धागे वर्तुळाकार स्वरुपात असतात, त्यांना कक्षीय धागे असे म्हणतात.
*जाळे कशासाठी?*
कोळी आपले भक्ष्य जसे एखादा किडा किंवा माशी त्या जाळ्यात अडकण्यासाठी कोळी जाळे विणतो. जाळ्यांचे धागे चिकट असल्याने किडा किंवा माशी या जाळ्यातून जाताना अडकून बसतात. जाळ्यात अडकलेले किडा, माशी हे कोळ्याचे अन्न असते व अन्न मिळवण्यासाठीच तो हे जाळे विणतो.
सौजन्य-टेक्नोएक्झाम
कोष्टी (कोळी) आपले जाळे (fishing net) विणण्याची प्रक्रिया खालीलप्रमाणे असते:
-
तयारी:
सर्वात आधी, जाळे विणण्यासाठी आवश्यक असणारे साहित्य जमा केले जाते. यात दोरा (nylon or cotton twine), सुई (netting needle), आणि जाळीचा आकार देण्यासाठी लाकडी किंवा धातूची फ्रेम (mesh gauge) वापरली जाते.
-
दोऱ्याची निवड:
मजबूत आणि टिकाऊ दोरा निवडला जातो, जो पाण्यात लवकर खराब होणार नाही.
-
जाळे विणायला सुरुवात:
फ्रेमच्या एका बाजूला दोरा बांधून, विशिष्ट अंतरावर गाठी मारून जाळी विणायला सुरुवात करतात.
-
गाठी मारणे:
सुईच्या साहाय्याने दोऱ्याला विशिष्ट पद्धतीने गाठ मारली जाते, ज्यामुळे जाळी तयार होते. या गाठी मजबूत असाव्या लागतात, जेणेकरून मासे जाळ्यात अडकल्यावर जाळे तुटणार नाही.
-
जाळीचा आकार:
जाळीचा आकार माशांच्या आकारानुसार ठरवला जातो. लहान माशांसाठी लहान छिद्रांचे जाळे आणि मोठ्या माशांसाठी मोठ्या छिद्रांचे जाळे विणले जाते.
-
जाळे पूर्ण करणे:
अशा प्रकारे, एकामागून एक गाठ मारून जाळे पूर्ण केले जाते. जाळे विणताना ते सर्व बाजूंनी समान आकारात आणि योग्य मापाचे आहे याची काळजी घेतली जाते.
-
जाळ्याला मजबुती देणे:
जाळे विणून झाल्यावर, त्याला कडेने दोरी लावून अधिक मजबूत केले जाते, ज्यामुळे ते पाण्यात जास्त काळ टिकते.
या पद्धतीने कोष्टी (कोळी) आपले जाळे विणतात आणि मासे पकडण्यासाठी तयार करतात.
अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता: