2 उत्तरे
2
answers
साधे बहुमत, विशेष बहुमत, प्रभावी बहुमत?
2
Answer link
★बहुमताचे प्रकार★
* साधे बहुमत (Simple Majority)
> उपस्थित व मतदान करणार्‍या सदस्यांचे बहुमत
* पूर्ण बहुमत किंवा निरपेक्ष बहुमत (Absolute Majority)
> सभाग्रहातील एकूण सदस्य संख्येचे बहुमत (उदा. 545 सदस्यांच्या लोकसभेचे 273 एवढे बहुमत).
* प्रभावी बहुमत (Effective Majority)
> सभाग्रहाच्या एकूण सदस्य संख्येतून गैरहजर आणि रिक्त जागांची संख्या वजा करून उर्वरित उपस्थित व मतदान करणार्‍या सदस्यांचे बहुमत म्हणजे प्रभावी बहुमत होय. उपराष्ट्रपती, राज्यसभा उपसभापती, लोकसभा अध्यक्ष आणि लोकसभा उपाध्यक्ष यांना पदावरून दूर करण्यासाठी प्रभावी बहुमताची आवश्यकता असते.
* विशेष बहुमत (Special Majority)
> साधे, पूर्ण, प्रभावी बहुमत सोडून इतर सर्व बहुमतांना विशेष बहुमत म्हणतात. यामध्ये पुढील बाबींचा समावेश होतो:
सभागृहाचे दोन तृतीयांश बहुमत (उदा.राष्ट्रपतींवरील महाभियोग)
हजर व मतदानात भाग घेणार्‍या सदस्यांचे दोन तृतीयांश बहुमत (उदा. राष्ट्रीय हितासाठी राज्यासूचितील विषयावर कायदा करण्याचा संसदेचा अधिकार)
पूर्ण बहुमत + उपस्थित व मतदान करणार्‍या दोन तृतीयांश सदस्यांचे बहुमत (उदा. सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश आणि CAG यांना काढून टाकणे)
* साधे बहुमत (Simple Majority)
> उपस्थित व मतदान करणार्‍या सदस्यांचे बहुमत
* पूर्ण बहुमत किंवा निरपेक्ष बहुमत (Absolute Majority)
> सभाग्रहातील एकूण सदस्य संख्येचे बहुमत (उदा. 545 सदस्यांच्या लोकसभेचे 273 एवढे बहुमत).
* प्रभावी बहुमत (Effective Majority)
> सभाग्रहाच्या एकूण सदस्य संख्येतून गैरहजर आणि रिक्त जागांची संख्या वजा करून उर्वरित उपस्थित व मतदान करणार्‍या सदस्यांचे बहुमत म्हणजे प्रभावी बहुमत होय. उपराष्ट्रपती, राज्यसभा उपसभापती, लोकसभा अध्यक्ष आणि लोकसभा उपाध्यक्ष यांना पदावरून दूर करण्यासाठी प्रभावी बहुमताची आवश्यकता असते.
* विशेष बहुमत (Special Majority)
> साधे, पूर्ण, प्रभावी बहुमत सोडून इतर सर्व बहुमतांना विशेष बहुमत म्हणतात. यामध्ये पुढील बाबींचा समावेश होतो:
सभागृहाचे दोन तृतीयांश बहुमत (उदा.राष्ट्रपतींवरील महाभियोग)
हजर व मतदानात भाग घेणार्‍या सदस्यांचे दोन तृतीयांश बहुमत (उदा. राष्ट्रीय हितासाठी राज्यासूचितील विषयावर कायदा करण्याचा संसदेचा अधिकार)
पूर्ण बहुमत + उपस्थित व मतदान करणार्‍या दोन तृतीयांश सदस्यांचे बहुमत (उदा. सर्वोच्च न्यायालयाचे न्यायाधीश आणि CAG यांना काढून टाकणे)
0
Answer link
साधे बहुमत (Simple Majority):
- साधे बहुमत म्हणजे सभागृहात उपस्थित असलेल्या आणि मतदान करणाऱ्या सदस्यांच्या ५०% पेक्षा जास्त सदस्यांचे समर्थन असणे आवश्यक आहे.
- उदाहरणार्थ, जर विधानसभेत १०० सदस्य उपस्थित असतील आणि मतदान करत असतील, तर साधे बहुमत मिळवण्यासाठी ५१ सदस्यांची आवश्यकता असते.
विशेष बहुमत (Special Majority):
- विशेष बहुमत म्हणजे काही विशिष्ट घटनांमध्ये आवश्यक असलेले जास्त सदस्यांचे समर्थन. हे बहुमत अनेक प्रकारांचे असू शकते, जसे की:
- दोन-तृतीयांश बहुमत (Two-thirds majority): उपस्थित आणि मतदान करणाऱ्या सदस्यांच्या दोन-तृतीयांश सदस्यांचे समर्थन आवश्यक असते.
- एकूण सदस्य संख्येच्या निम्म्याहून अधिक आणि उपस्थित व मतदान करणाऱ्या सदस्यांच्या दोन-तृतीयांश सदस्यांचे समर्थन (Majority of the total membership and two-thirds majority of those present and voting).
- घटनादुरुस्ती, न्यायाधीशांना पदावरून दूर करणे, किंवा काही विशिष्ट विधेयके पास करण्यासाठी विशेष बहुमताची गरज असते.
प्रभावी बहुमत (Effective Majority):
- प्रभावी बहुमत म्हणजे सभागृहातील एकूण सदस्यांच्या संख्येतून रिक्त जागा वगळता, उर्वरित सदस्यांच्या ५०% पेक्षा जास्त सदस्यांचे समर्थन असणे.
- उदाहरणार्थ, जर विधानसभेची एकूण सदस्य संख्या १०० असेल, आणि ५ जागा रिक्त असतील, तर प्रभावी सदस्य संख्या ९५ होईल. अशा स्थितीत प्रभावी बहुमत मिळवण्यासाठी ४८ सदस्यांची आवश्यकता असेल.
- अध्यक्षांना किंवा उपाध्यक्षांना पदावरून दूर करण्यासाठी प्रभावी बहुमताचा वापर होतो.