साठवणूक
0
Answer link
होय, खाद्यतेल दीर्घकाळ साठवण्यासाठी हवाबंद डबा वापरणे योग्य ठरते. हवाबंद डब्यामुळे तेल ऑक्सिजनच्या संपर्कात येत नाही आणि त्यामुळे ते लवकर खराब होत नाही.
तेलाचे योग्य साठवण करण्यासाठी खालील गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात:
- तेल थंड आणि अंधाऱ्या जागी ठेवा.
- तेल थेट सूर्यप्रकाशात ठेवणे टाळा.
- तेल वापरल्यानंतर डब्याचे झाकण घट्ट बंद करा.
या उपायांमुळे तेल अधिक काळ टिकण्यास मदत होते.
0
Answer link
शीतगृह (Cold Storage): शीतगृह म्हणजे एक मोठे खोली किंवा इमारत असते. ह्यामध्ये ठराविक तापमान आणि आर्द्रता (humidity) नियंत्रित केली जाते.
उपयोग:
- नाशवंत वस्तू जतन करण्यासाठी याचा उपयोग होतो.
- उदा. फळे, भाज्या, मासे, मांस, दुग्धजन्य पदार्थ इत्यादी.
- यामुळे वस्तू अधिक काळ टिकतात आणि त्यांची गुणवत्ता टिकून राहते.
तंत्रज्ञान: शीतगृहांमध्ये तापमान कमी ठेवण्यासाठी प्रशीतन (refrigeration) तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो.
इतर माहिती:
1
Answer link
आजकाल सर्रास बहूतेक घरात फ्रिज पहायला मिळतो. रोजचं उरलेलं अन्न, भाज्या, फळे, यांची साठवणूक करण्यासाठी फ्रिज उपयोगी पडते. मात्र अनेकांना यात किती वेळ अन्न ठेवलेले चांगले असते हे माहित नसतं. अनेक जण फ्रिजमध्ये ठेवलेले अन्न २ ते ३ दिवस खातात.
ब-याचदा आपण एकाच रांगेत कच्चे आणि शिजलेले अन्न ठेवतो. मात्र असे केल्याने फ्रिजमध्ये बॅक्टेरिया वाढतात. त्यामुळे कच्चे आणि शिजलेले अन्न वेगवेगळ्या रांगेत झाकून ठेवावे. नाहीतर कच्च्या अन्नातील बॅक्टेरिया शिजलेल्या अन्नात जाऊन ते अन्न खराब करतील.
फ्रिजमध्ये शिजलेला भात दोन दिवस चांगला राहतो. पण यातील पोषकद्रव्ये नष्ट झालेली असतात. तरी पण खावासा वाटलाच तर तो फ्रिजबाहेर काढून गरम वातावरणात ठेऊन मग गरम करून खावे.
फ्रिजमध्ये ठेवलेली (पोळी) चपाती ब-याचदा लोकं आठवडाभर खातात. मात्र यातील पण पोषकमुल्य नष्ट झालेली असतात. त्यामुळे पोटदुखीचा त्रास उद्भवू शकतो. त्यामुळे जास्तीत जास्त १२ ते १४ तास फ्रिज मध्ये ठेवलेली खाणे हितकारक आहे.
आणि शिजवलेल्या भाज्या आणि डाळी पण १२ ते १४ तासात वापरल्या तर त्या खाण्यास योग्य असतात.
अनेकदाआपण कापलेली फळं देखील फ्रिजमध्ये ठेवतो. मात्र कापल्यानंतर फळांचे सेवन ६ तासात करावे. नाहीतर ते खराब होते आणि मग फुड पॉयझनिंग होऊन गंभीर आजाराचा सामना करावा लागतो.
उरलेले चिकन किंवा मांस दोन दिवसांपेक्षा जास्त दिवस ठेवू नये. आणि खाताना पुन्हा गरम करूनच खावे. तसेच दही, दूध, किंवा क्रिम या पदार्थांची पॅकिंग एकदा उघडल्यानंतर पुन्हा नीट बंद करून लगेचच फ्रिजमध्ये ठेवावे.
चिज सारखे पदार्थ एक महिन्यापर्यंत राहू शकतात. पण क्रिम आणि दूध पाच दिवसापेक्षा जास्त ठेवू नये. फ्रिज आहे म्हणून कितीही दिवस अन्न ठेवले तरी चालेल असा गैरसमज कृपा करून घेऊ नका.
अनेकांना फ्रिजमधील थंडगार पाणी पिण्याची सवय असते. मात्र अती थंड पाणी शरीरासाठी अपायकारक असतो. त्यामुळे अती थंड पाणी पिणे टाळावे.
खरं सांगायचं तर, फ्रिजमध्ये अन्न ठेवल्याने त्यातील सगळी पोषण मूल्य नाश पावतात. याचा अर्थ आपण सगळी पोषण मूल्य निघून गेल्यावर अन्नाचा राहिलेला गार चोथा आपण आपल्या पोटात ढकलतो.
म्हणून अन्न पदार्थ नेहमी ताजे खावे. शक्यतो ज्या दिवशी केलेत त्याच दिवशी संपवून टाकावे. म्हणजे आपल्या शरीराला कोणतीही हानी होणार नाही.
* सध्या तर जगभर कोरोनाचा कहर सुरू आहे. अश्या वेळी गरम ताजे अन्न खाणेच सर्वात उत्तम आहे. कारण शिळे अन्नाने फायदा होण्यापेक्षा नुकसानच जास्त होण्याचा धोका असतो.
स्वस्थ राहा, सुरक्षित रहा.🙏🙂
1
Answer link
खाद्यतेल दीर्घकाळ साठविण्यासाठी हवाबंद डबा वापरणे योग्य ठरते. कारण खाद्यतेल पदार्थ उदा. ... पदार्थ हवाबंद डब्यात न ठेवल्यास त्यास खवटपणा प्राप्त होतो म्हणून...
खाद्यतेल दीर्घकाळ साठविण्यासाठी हवाबंद डबा वापरणे योग्य ठरते. कारण खाद्यतेल पदार्थ उदा. तूप. .खोबरे. इ.
पदार्थ हवाबंद डब्यात न ठेवल्यास त्यास खवटपणा
प्राप्त होतो म्हणून...
(१) जर खादयतेल दीर्घकाळ ठेवले तर त्याचे ऑक्सिडीकरण होते व त्यास खवटपणा येतो. त्याची चव व वास बदलतो.
(२) हा खवटपणा टाळण्यासाठी ऑक्सिडीकरण विरोधकाचा (Antioxident) वापर करतात किंवा दीर्घकाळासाठी खाद्यतेल हवाबंद डब्यात साठवले तर योग्य ठरते, कारण त्याचे ऑक्सिडीकरण होत नाही.
खाद्यतेल दीर्घकाळ साठविण्यासाठी हवाबंद डबा वापरणे योग्य ठरते. कारण खाद्यतेल पदार्थ उदा. ... पदार्थ हवाबंद डब्यात न ठेवल्यास त्यास खवटपणा प्राप्त होतो म्हणून...
1
Answer link
मला चांगले आठवते, विरजण टाकुन साययुक्त दुध स्वच्छ मडक्यात किंवा तांब्याच्या भांड्यात साठवुन ठेवत. ते तीन दिवस मुरल्यानंतर घुसळणी किंवा दुधानीने एका खांबाला बांधून त्याचे घुसळण केल जात असे. खालील चित्रावरून लक्षात येईल की त्याची रचना कशी असायची.
ही घुसळण्याची प्रक्रिया एक ते दीड तास चालायची. त्यानंतर भांड्याच्या तळाला ताक आणि वरती लोणी जमा होत असे.
वरील चित्रात दाखविल्या प्रमाणे लोणी आणि ताक वेगळे करण्यात येई. त्यानंतर लोणी चुलीवर कढाई मध्ये कढविण्यात येत असे. त्यातील पाण्याची वाफ होऊन खाली तुप रहात असे.
घरातला “जाळीचा कपाट ग्रामीण भागात याला लाकडी पडताळ म्हणतात
या कपाटात स्वयंपाकघरातील दौलत असायची, २ लिटर दूध दिवसांतून तीनदा तापवून यांत ठेवत असू, दुधाला विरजण लावून/ दही तसेच सायीला विरजण लावून यांत ठेवायचे. जाळीमुळे हवा खेळत राहिली की सायीच्या दह्याला आंबटपणा येत नाही, गोडसर असायचे. दहीभातावर या सायीच्या दह्याचा एक चमचा मिळाला की स्वर्गाला गवसणी घातल्याचा आनंद होत असे.
दूधावरील साय दिवसांतून दोनदा काढली जायची आणि पहिल्याच दिवशी चमचाभर दही विरजण म्हणून घालायचे. दर रोज नवीन साय घालून एकदा ढवळून घ्यायचे म्हणजे कडवट होत नाही. सायीचे रूपांतर हळूहळू दह्यात व्हायचे. दर आठवड्याला त्याचे घुसळून लोणी काढून, कढवून तूप तयार व्हायचे आणि ताकाचे विविध पदार्थ व्हायचे - कढी, पातळभाजी.
या सायीच्या दह्याचे श्रीखंड जोरदार चविष्ट असते. एकदा करून बघाच.
0
Answer link
सोयाबीन उन्हात वाळवल्यावर 1 महिन्यानंतर त्याचे वजन कमी होते.
कारण:
- सोयाबीनमध्ये ओलावा असतो. जेव्हा ते उन्हात वाळवले जाते, तेव्हा त्यातील ओलावा कमी होतो.
- ओलावा कमी झाल्यामुळे सोयाबीनचे वजन घटते.
- जर सोयाबीन जास्त दिवस उन्हात ठेवले, तर ते अधिक कोरडे होते आणि त्यामुळे वजन आणखी कमी होऊ शकते.
टीप: सोयाबीन वाळवताना ते जास्त कडक उन्हात ठेवू नये, अन्यथा तेलाचे प्रमाण कमी होण्याची शक्यता असते.
0
Answer link
कांदा साठवणुकीसाठी शीतगृहाची माहिती:
कांदा हे एक महत्वाचे पीक आहे, परंतु ते नाशवंत असल्याने त्याची साठवणूक करणे आवश्यक आहे. कांद्याची साठवणूक करण्यासाठी शीतगृह (Cold storage) एक चांगला पर्याय आहे. शीतगृहामुळे कांद्याची गुणवत्ता टिकून राहते आणि ते जास्त काळ टिकते.
शीतगृहाचे फायदे:
- दीर्घकाळ साठवण: शीतगृहामध्ये कांदा जास्त कालावधीसाठी साठवता येतो.
- गुणवत्ता टिकून राहते: नियंत्रित तापमान आणि आर्द्रता (Humidity) यामुळे कांद्याची गुणवत्ता टिकून राहते.
- बाजारभाव: जेव्हा बाजारात कांद्याचे भाव कमी असतात, तेव्हा शीतगृहात साठवणूक करून भाव वाढल्यावर विकता येतात.
- नासाडी टाळता येते: अयोग्य साठवणुकीमुळे होणारी कांद्याची नासाडी टाळता येते.
शीतगृहातील तापमान आणि आर्द्रता:
- कांद्यासाठी शीतगृहातील तापमान 0°C ते 2°C दरम्यान असावे.
- आर्द्रता 65% ते 70% च्या आसपास असावी.
कांदा साठवणुकीसाठी घ्यावयाची काळजी:
- कांदा पूर्णपणे वाळलेला असावा.
- कांद्याला कोणत्याही प्रकारची इजा (Damage) झालेली नसावी.
- साठवणुकीच्या वेळी कांद्यामध्ये ओलावा नसावा.
टीप: कांदा साठवणुकीसाठी शीतगृह उभारणीसाठी राष्ट्रीय बागवानी मंडळ (National Horticulture Board) [https://nhb.gov.in/] यांच्याकडून अर्थसहाय्य मिळू शकते.