
सौंदर्य आणि केस निगा
काही जण प्रदूषणामुळे , कोंड्यामुळे तर काही तणावपूर्ण जीवनशैलीमुळे केसगळतीच्या समस्येशी झगडत असतात. तज्ञांच्या मते ,काही प्रमाणात होणारी केसगळती ठीक आहे मात्र जेव्हा ती दिवसाला ५०-१००केसांच्या वर जाते तेव्हा मात्र धोक्याची घंटा आहे, अशावेळी हे काही घरगुती उपाय करून तर पहा
१) कांद्याचा रस
कांद्यातील सल्फर केसांच्या वाढीसाठी मदत करते. कांद्याचा रस टाळूवर लावल्याने केसगळतीवर नियंत्रण मिळवता येते.
कसे कराल ?
- एक कांदा बारीक कापून त्याचा रस काढा
- रस टाळूवर १५ मिनिटांसाठी लावून ठेवा
- सौम्य शाम्पूने केस धुवा व ते वाऱ्यावर सुकू द्या
- आठवड्यातून दोनदा हा उपचार करून पहा
२) लसुण
कांद्याप्रमाणेच लसूण मध्येही 'सल्फर'चे घटक असतात म्हणूनच पारंपारिक केस वाढीच्या औषधांमध्ये याचा वापर केल्याचे प्रामुख्याने आढळून येते .
कसे कराल ?
- लसणाच्या काही पाकळ्या ठेचून घ्या
- त्यात खोबऱ्याचे तेल घालून मिश्रण गरम करून घ्या
- मिश्रण थोडे थंड झाल्यावर केसांच्या मुळांशी लावा
- ३० मिनिटे तेल लावून ठेवा त्यानंतर केस धुऊन टाका
- असे आठवड्यातून दोनदा करा.
३) नारळ
केसांच्या वाढीसाठी तसेच त्याच्या देखभालीसाठी नारळ अतिशय उपयुक्त आहे. नाराळातील उपयुक्त मेद ,प्रोटिन्स व मिनरल्स केसांचे तुटण्याचे प्रमाण कमी करते. केस गळती रोखण्यासाठी नारळाचे दुध वा तेल अतिशय उपयुक्त ठरते.
कसे कराल ?
- नाराळाचे तेल गरम करून घ्या व केसाच्या मूळापासून टोकापर्यंत लावा
- तासाभराने केस धुऊन टाका
- किंवा खोबरं किसून त्याचे दुध काढून ते टाळूवर केस गळतीच्या जागेवर लावा
- रात्रभर ते राहू द्या दुसऱ्या दिवशी सकाळी केस धुऊन टाका.
४) हीना
केसांना नैसर्गिक रंग देण्याच्या प्रक्रियेत ' हीना ' प्रामुख्याने वापरला जातो मात्र मूळापासून केस घट्ट करण्याची क्षमतासुद्धा हीनात आहे.
कसे कराल ?
- २५० ग्रॅम राईच्या तेलात ६० ग्रॅम धूतलेली हिनाची पाने घाला.
- हे मिश्रण उकळून नंतर गाळून घ्या.
- आवश्यक तेवढ्या तेलाने टाळूवर मसाज करा व उर्वरित हवाबंद डब्यात ठेवा
- सुकी हिना पावडर दह्यात मिसळून तासभर केसांना लावून ठेवा तासाभराने केस धुऊ न टाका
अन्य घरगुती हीना पॅक्स बनवण्यासाठी - (हीना’ – केसगळती दुर करणारा रामबाण घरगुती उपाय) नक्की पहा.
५) जास्वंद
जास्वंद केसांना पोषण देतात,केसगळती टाळतात तसेच केस अकाली पांढरे होण्यापासून बचावतात.
कसे कराल ?
- काही जास्वंदाची फुले कुटून तीळ अथवा खोबऱ्याच्या तेलात घालून मिश्रण एकत्र करा.
- हे मिश्रण काही तासांसाठी केसांना लावून ठेवा
- थंड पाणी व सौम्य शाम्पूने केस धुवा .
केसगळती रोखण्यासाठी तुम्ही घरच्या घरीचदेखील बनवू शकता हे जास्वंदाचे हेअर पॅक्स
६) आवळा
केस गळतीने त्रस्त असलेल्यांसाठी 'आवळा' नक्कीच फायदेशीर ठरतो , त्यातील व्हिटामिन सी व एन्टीऑक्सिडन्ट गुण सुरवातीच्या टप्प्यातील केसगळती थांबवते.
कसे कराल ?
- आवळ्याचा अर्क अथवा पावडर लिंबाच्या रसात एकत्र करा
- हे मिश्रण केसांना लावून सुकू द्या
- केस कोमट पाण्याने धुऊन टाका
७) अंड
अंड्यातील अनेक घटक केस गळतीवर किफायतशीर आहेत. त्यातील सल्फर, फॉसफरस , आयोडीन, झिंक घटक केसांच्या वाढीस मदत करतात.
कसे कराल ?
- एका अंड्यातील पांढरा भाग एक टीस्पून ऑलिव तेलात मिक्स करा हे मिश्रण फेटून केसांना लावून ठेवा.
- १५ ते २० मिनिटांनंतर थंड पाणी व सौम्य शाम्पूने केस धुवा .
- आहार:
- प्रथिने (proteins) युक्त आहार घ्या. उदा. कडधान्ये, डाळी, अंडी, मांस.
- लोह (iron) युक्त पदार्थ खा. उदा. पालेभाज्या, खजूर, मनुका.
- व्हिटॅमिन बी (vitamin B) असलेले पदार्थ खा. उदा. नट्स, बिया, तृणधान्ये.
- तेल:
- नियमितपणे तेल लावा आणि मसाज करा.
- तेल गरम करून लावल्यास अधिक फायदा होतो.
- आवळा तेल, बदाम तेल, खोबरेल तेल, ऑलिव्ह ऑईल (olive oil) वापरू शकता.
- घरगुती उपाय:
- मेथी दाणे रात्रभर पाण्यात भिजवून सकाळी पेस्ट करून केसांना लावा.
- एलोवेरा (Aloe vera) जेल केसांना लावा.
- कांद्याचा रस केसांना लावा.
- जीवनशैली:
- पुरेशी झोप घ्या.
- तणाव कमी करा.
- धुम्रपान आणि मद्यपान टाळा.
- केसांची काळजी:
- केस हळूवारपणे धुवा.
- गरम पाण्याचा वापर टाळा.
- केसांना नैसर्गिकरित्या वाळू द्या.
- हेअर ड्रायरचा (hair dryer) वापर टाळा.
- डॉक्टरांचा सल्ला:
- जर केस गळती जास्त असेल तर डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
- ते तुम्हाला योग्य उपचार आणि औषधे देऊ शकतील.
हे काही उपाय आहेत जे तुम्हाला केस गळती थांबवण्यासाठी मदत करू शकतात. पण प्रत्येक व्यक्तीची त्वचा आणि केसांचा प्रकार वेगळा असतो, त्यामुळे डॉक्टरांचा सल्ला घेणे अधिक चांगले राहील.
खोबरेल तेल हलके गरम करा आणि केसांच्या मुळांशी हलक्या हाताने मसाज करा. काही वेळाने केस धुवा. खोबरेल तेलामुळे केस स्वस्थ आणि मजबूत होतात.
टक्कल पडण्यावर एरंडेल तेल हा नैसर्गिक उपाय आहे. यामुळे नवीन केस येण्यास मदत होते. त्याचबरोबर डोक्यावर त्वचा (स्कॉल्फ) चे इंफेक्शनपासून संरक्षण होते.
दही हे नैसर्गिक कंडीशनर आहे. याच्या वापरामुळे केसांची गळती कमी होते. दह्यातील प्रोटीन्समुळे केसांचे पोषण होते. त्यामुळे दही केसांच्या मुळांशी लावून १५ मिनिटे मालिश करा आणि अर्ध्या तासाने केस धुवा.
कोरफडीचा गर केसांना लावल्यास त्याच्यातील इन्जाईम्सने केसांची रोमछिद्र ओपन होतात आणि केसगळती दूर होते.
काळीमिरीची पेस्ट बनवा. त्यात लिंबाचा रस घालून हे मिश्रण केसांना लावा. तासाभराने केस स्वच्छ धुवा. आठवड्यातून दोनदा केसांवर हा प्रयोग केल्याने नवे केस येण्यास सुरुवात होते.
२ चमचे मध, १ चमचा दालचिनी पावडरमध्ये २ चमचे ऑलिव्ह ऑईल गरम करुन केसांना लावा. २० मिनिटांनी केस धुवा.
१ चमचा लिंबाचा रस २ चमचे ऑलिव्ह ऑईलमध्ये मिसळून केसांना लावल्याने फायदा होईल.
कांद्याचा रस केसांना लावले अत्यंत फायदेशीर ठरते. कांद्याच्या रसामुळे केसांतील बॅक्टेरीया आणि फंगस नष्ट होते. कांद्याचे तुकडे करुन केसांवर १२-१५ मिनिटे घासल्यास केस लवकर येण्यास मदत होईल.
कापूरमुळे केसांतील रक्तप्रवाह सुरळीत होतो आणि डोक्याला थंडावा मिळतो. अर्धा लिटर खोबरेल तेलात १० ग्रॅम कापूर मिसळून केसांना नियमित लावल्यास केस वाढू लागतात.
मेथीचे दाणे वाटून त्याची पेस्ट बनवा. ती पेस्ट स्कॉल्फवर लावा. तासाभराने केस धुवा. हा प्रयोग रोज केल्यास केस पुन्हा वाढीस लागतील.
-
औषधे:
DHT चा प्रभाव कमी करण्यासाठी डॉक्टरांच्या सल्ल्याने फिनास्टेराइड (Finasteride) आणि मिनोक्सिडिल (Minoxidil) सारखी औषधे घेता येतात. फिनास्टेराइड DHT चे उत्पादन कमी करते, तर मिनोक्सिडिल केसांच्या वाढीस उत्तेजन देते.
-
शॅम्पू:
केटोकोनाझोल (Ketoconazole) असलेले शॅम्पू DHT चा प्रभाव कमी करण्यास मदत करतात. आठवड्यातून दोन ते तीन वेळा हे शॅम्पू वापरू शकता.
-
आहार:
आहारामध्ये प्रथिने (proteins), जीवनसत्त्वे (vitamins) आणि खनिजे (minerals) भरपूर प्रमाणात असावीत. यामुळे केस मजबूत होतात.
-
जीवनशैलीत बदल:
तणाव कमी करणे, नियमित व्यायाम करणे आणि पुरेशी झोप घेणे आरोग्यासाठी महत्त्वाचे आहे, ज्यामुळे केस गळती कमी होऊ शकते.
-
नारळ तेल (Coconut Oil):
नारळ तेल केसांना पोषण देते आणि DHT चा प्रभाव कमी करते.
-
बदाम तेल (Almond Oil):
बदाम तेलामध्ये व्हिटॅमिन ई (Vitamin E) असते, जे केसांसाठी खूप फायदेशीर आहे.
-
एरंडेल तेल (Castor Oil):
एरंडेल तेल केसांच्या वाढीस मदत करते आणि केस मजबूत बनवते.
-
जोजोबा तेल (Jojoba Oil):
जोजोबा तेल केसांच्या मुळांना मॉइश्चराइझ (moisturize) करते आणि DHT चा प्रभाव कमी करते.
-
रोझमेरी तेल (Rosemary Oil):
रोझमेरी तेल रक्ताभिसरण सुधारते आणि केसांच्या वाढीस उत्तेजन देते.
रोझमेरी तेल केसांसाठी उपयुक्त (इंग्रजी)
कोणतेही तेल वापरण्यापूर्वी ते तेल तुमच्या त्वचेला suit होते की नाही हे पाहण्यासाठी patch test करा. तसेच, डॉक्टरांचा सल्ला घेणे आवश्यक आहे.