ग्राहक हक्क
1
Answer link
हॉटेलमध्ये जेवणात झुरळ आढळल्यास आपण खालील गोष्टी करू शकता:
- तत्काळ हॉटेल व्यवस्थापनाला माहिती द्या: जेवणात झुरळ आढळल्याची माहिती त्वरित हॉटेल व्यवस्थापनाला द्या. त्यांना घटनेची जाणीव करून देणे महत्त्वाचे आहे.
- पुरावा ठेवा: शक्य असल्यास, झुरळासोबत जेवणाचे फोटो किंवा व्हिडिओ काढा. हे पुरावे तक्रार दाखल करताना उपयुक्त ठरतात.
- बिल देऊ नका: जर तुम्ही जेवण केले नसेल, तर बिलाचे पैसे देण्यास नकार द्या.
- तक्रार दाखल करा:
- FSSAI मध्ये तक्रार करा: FSSAI (Food Safety and Standards Authority of India) च्या वेबसाइटवर किंवा अॅपवर तुम्ही ऑनलाइन तक्रार दाखल करू शकता.
- ग्राहक न्यायालयात तक्रार करा: जर हॉटेल व्यवस्थापन तुमच्या तक्रारीवर योग्य कार्यवाही करत नसेल, तर तुम्ही ग्राहक न्यायालयात तक्रार दाखल करू शकता.
- डॉक्टरांचा सल्ला घ्या: दूषित अन्न खाल्ल्याने तुम्हाला काही त्रास होत असेल, तर त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घ्या.
FSSAI तक्रार लिंक: FSSAI
0
Answer link
ग्राहकांचे हक्क आणि कर्तव्ये:
ग्राहक म्हणून, आपल्याला अनेक अधिकार आहेत जे आपले हित जपतात. त्याचप्रमाणे, एक जबाबदार ग्राहक म्हणून आपली काही कर्तव्ये देखील आहेत.
ग्राहकांचे हक्क:
- सुरक्षेचा हक्क: आपल्याला जीवघेण्या व धोकादायक वस्तूंपासून सुरक्षित राहण्याचा हक्क आहे.
- उदाहरण: सदोष इलेक्ट्रिक वस्तूमुळे धोका झाल्यास, आपल्याला भरपाई मिळू शकते.
- माहितीचा हक्क: वस्तूची गुणवत्ता, प्रमाण, शुद्धता, किंमत इत्यादी माहिती मिळवण्याचा हक्क आहे.
- उदाहरण:labeling पाहून उत्पादनाविषयी माहिती मिळवणे.
- निवडीचा हक्क: विविध वस्तू व सेवांमधून निवड करण्याचा हक्क आहे.
- उदाहरण: एकाच प्रकारच्या अनेक वस्तू बाजारात उपलब्ध असतात, त्यातून आपल्याला योग्य वाटेल ती निवडता येते.
- दाद मागण्याचा हक्क: आपल्या तक्रारींचे निवारण करण्याचा हक्क आहे.
- उदाहरण: वस्तू सदोष असल्यास ती बदलून मागणे किंवा नुकसान भरपाई मागणे.
- ग्राहक शिक्षणाचा हक्क: वस्तू व सेवा वापरण्याबद्दल ज्ञान मिळवण्याचा हक्क आहे.
- उदाहरण: ग्राहक मंच आपल्याला आपल्या हक्कांविषयी माहिती देतात.
ग्राहकांची कर्तव्ये:
- खरेदी करताना वस्तूची गुणवत्ता, किंमत, वजन तपासावे.
- वस्तू खरेदी केल्यानंतर पावती (bill) अवश्य घ्यावी.
- वस्तूच्या वापरासंबंधी उत्पादकाने दिलेली माहिती काळजीपूर्वक वाचावी.
- वस्तू सदोष असल्यास त्याबद्दल त्वरित तक्रार करावी.
- खरेदी करताना 'ग्राहक म्हणून' जागरूक राहावे.
या हक्कांचे आणि कर्तव्यांचे पालन करून आपण एक सजग ग्राहक बनू शकतो.
0
Answer link
तुम्ही विचारलेल्या प्रश्नानुसार, ग्राहक हक्क आणि कर्तव्ये यांविषयी थोडक्यात माहिती खालीलप्रमाणे:
ग्राहकांचे हक्क:
- सुरक्षिततेचा हक्क: जीवघेण्या व आरोग्यास हानिकारक वस्तू व सेवांपासून संरक्षण मिळवण्याचा हक्क.
- माहितीचा हक्क: वस्तू व सेवांची गुणवत्ता, प्रमाण, शुद्धता, किंमत इत्यादींविषयी माहिती मिळवण्याचा हक्क.
- निवडीचा हक्क: विविध वस्तू व सेवांमधून निवड करण्याची संधी मिळवण्याचा हक्क.
- दाद मागण्याचा हक्क: ग्राहकांच्या तक्रारींचे निवारण करण्यासाठी जलद आणि प्रभावी निवारण यंत्रणा उपलब्ध असणे.
- ग्राहक शिक्षणाचा हक्क: वस्तू व सेवा खरेदी करताना जागरूक राहण्यासाठी आवश्यक ज्ञान व कौशल्ये मिळवण्याचा हक्क.
ग्राहकांची कर्तव्ये:
- खरेदी करताना वस्तू व सेवांची गुणवत्ता, किंमत, आणि वॉरंटी तपासा.
- खरेदीची पावती (bill) जपून ठेवा.
- वस्तू वापरण्यापूर्वी वापरण्याची पद्धत (instructions) व्यवस्थित वाचा.
- खरेदीमध्ये काही दोष आढळल्यास त्वरित विक्रेत्याकडे तक्रार करा.
- Made in India वस्तूंना प्राधान्य द्या.
- खरेदी करताना फसवणूक झाल्यास ग्राहक न्यायालयात दाद मागा.
टीप: ग्राहक संरक्षण कायद्यानुसार, ग्राहकांना अनेक अधिकार आहेत आणि त्यांचे संरक्षण करणे हे सरकारचे कर्तव्य आहे.
अधिक माहितीसाठी तुम्ही खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता:
- ग्राहक संरक्षण विभाग, महाराष्ट्र शासन: consumeraffairs.maharashtra.gov.in
- राष्ट्रीय ग्राहक हेल्पलाईन: consumerhelpline.gov.in
0
Answer link
ग्राहकांचे हक्क व कर्तव्ये सांगून त्यांचे उदाहरणासह थोडक्यात स्पष्टीकरण द्या:
**ग्राहकांचे हक्क:**
1. **सुरक्षेचा हक्क:** ग्राहकाला जीवघेण्या व हानिकारक वस्तू व सेवांपासून सुरक्षित राहण्याचा हक्क आहे.
* **उदाहरण:** सदोष औषधामुळे होणारे नुकसान टाळण्याचा हक्क.
2. **माहितीचा हक्क:** वस्तू व सेवांची गुणवत्ता, प्रमाण, शुद्धता, किंमत इत्यादींविषयी माहिती मिळवण्याचा हक्क आहे.
* **उदाहरण:**label पाहून उत्पादनाबद्दल माहिती मिळवणे.
3. **निवडीचा हक्क:** विविध वस्तू व सेवांमधून निवड करण्याचा हक्क.
* **उदाहरण:** अनेक पर्याय उपलब्ध असताना आपल्या आवडीचे उत्पादन निवडणे.
4. **ऐकले जाण्याचा हक्क:** ग्राहकांच्या तक्रारी व समस्या निवारण करण्यासाठी निवारण यंत्रणा असणे आवश्यक आहे.
* **उदाहरण:** तक्रार निवारण केंद्रात आपली समस्या मांडण्याचा हक्क.
5. **नुकसान भरपाईचा हक्क:** सदोष वस्तू किंवा सेवेमुळे नुकसान झाल्यास भरपाई मिळवण्याचा हक्क.
* **उदाहरण:** खराब उत्पादनामुळे झालेले नुकसान भरून काढणे.
6. **ग्राहक शिक्षणाचा हक्क:** वस्तू व सेवा वापरण्याबद्दल ज्ञान व कौशल्ये मिळवण्याचा हक्क.
* **उदाहरण:** ग्राहक हक्कांविषयी माहिती असणे.
**ग्राहकांची कर्तव्ये:**
1. **वस्तू व सेवांची जाणीवपूर्वक निवड:** खरेदी करताना वस्तू व सेवांची गुणवत्ता तपासून घेणे.
* **उदाहरण:** ISI मार्क बघून वस्तू खरेदी करणे.
2. **खरेदीची पावती (Bill) घेणे:** वस्तू खरेदी केल्यानंतर पावती घेणे आवश्यक आहे.
* **उदाहरण:** वॉरंटी कार्डासाठी बिल जपून ठेवणे.
3. **तक्रार करणे:** वस्तू सदोष आढळल्यास किंवा सेवेत त्रुटी असल्यास तक्रार करणे.
* **उदाहरण:** खराब वस्तू बदलून मागण
4. **जागरूक ग्राहक:** आपल्या हक्कांविषयी जागरूक राहून इतरांनाही माहिती देणे.
* **उदाहरण:** ग्राहक मंचात सक्रिय सहभाग घेणे.
5. **पर्यावरणाचे रक्षण:** वस्तू वापरताना पर्यावरणावर होणारा परिणाम लक्षात घेणे.
* **उदाहरण:** प्लास्टिकचा वापर टाळणे.
ग्राहकांनी त्यांचे हक्क आणि कर्तव्ये समजून घेऊन त्यांचे पालन करणे आवश्यक आहे, जेणेकरून त्यांचे शोषण होणार नाही आणि त्यांना योग्य न्याय मिळेल.
0
Answer link
ग्राहकांचे हक्क आणि कर्तव्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
ग्राहकांचे हक्क:
ग्राहकांचे हक्क:
- सुरक्षेचा हक्क: ग्राहकांना जीवघेण्या व हानिकारक वस्तू व सेवांपासून संरक्षण मिळवण्याचा हक्क आहे.
- उदाहरण: सदोष प्रेशर कुकरमुळे अपघात झाल्यास नुकसान भरपाई मिळण्याचा हक्क.
- माहितीचा हक्क: वस्तू व सेवांची गुणवत्ता, प्रमाण, शुद्धता, किंमत इत्यादींविषयी माहिती मिळवण्याचा हक्क आहे.
- उदाहरण:label label पाहून product खरेदी करणे.
- निवडीचा हक्क: विविध वस्तू व सेवांमधून निवड करण्याचा हक्क आहे.
- उदाहरण: अनेक पर्याय उपलब्ध असताना आपल्या गरजेनुसार वस्तू निवडणे.
- ऐकले जाण्याचा हक्क: ग्राहकांच्या तक्रारी व समस्या निवारण करण्यासाठी त्यांची बाजू ऐकून घेतली जावी.
- उदाहरण: Customer care service कडे तक्रार नोंदवण्याचा हक्क.
- निवारण/भरपाई मिळवण्याचा हक्क: अन्यायकारक व्यापार पद्धती किंवा शोषण झाल्यास नुकसान भरपाई मिळवण्याचा हक्क.
- उदाहरण:खराब झालेले उत्पादन बदलून मिळवण्याचा हक्क.
- ग्राहक शिक्षणाचा हक्क: ग्राहकांना त्यांच्या हक्कांविषयी आणि कर्तव्यांविषयी माहिती मिळवण्याचा हक्क आहे.
- उदाहरण: ग्राहक हक्क आणि कायद्यांविषयी माहिती मिळवणे.
- खरेदी करताना वस्तू व सेवांची गुणवत्ता तपासणे.
- वस्तू खरेदी केल्यानंतर पावती (Bill) घेणे.
- वस्तूंच्या गुणवत्तेबाबत शंका असल्यास विक्रेत्याकडे तक्रार करणे.
- खरेदी करतानाstandard standardization mark (उदा. ISI, Agmark) बघणे.
- Made in India वस्तूंना प्राधान्य देणे.
- पर्यावरणास हानिकारक वस्तू खरेदी न करणे.
- खरेदी करताना फसवणूक झाल्यास ग्राहक न्यायालयात तक्रार करणे.
0
Answer link
ग्राहकांचे हक्क आणि कर्तव्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
ग्राहकांचे हक्क:
अधिक माहितीसाठी आपण ग्राहक संरक्षण विभागाच्या वेबसाइटला भेट देऊ शकता: ग्राहक व्यवहार विभाग, भारत सरकार
ग्राहकांचे हक्क:
- सुरक्षेचा हक्क: जी वस्तू किंवा सेवा आपण घेत आहोत, ती सुरक्षित असली पाहिजे. तिच्यामुळे आपल्या जीवाला किंवा आरोग्याला धोका निर्माण होणार नाही याची काळजी घेणे आवश्यक आहे.
- माहितीचा हक्क: वस्तूची किंमत, गुणवत्ता, उत्पादन तारीख, वापरण्याची अंतिम तारीख यासारख्या गोष्टींची माहिती असणे आवश्यक आहे.
- निवडीचा हक्क: आपल्याला हवी ती वस्तू निवडण्याचा अधिकार आहे. आपल्याला कोणतीही वस्तू घेण्यासाठी कोणीही सक्ती करू शकत नाही.
- दाद मागण्याचा हक्क: वस्तू सदोष निघाली किंवा सेवेत त्रुटी आढळल्यास त्याबद्दल तक्रार करण्याचा आणि नुकसान भरपाई मिळवण्याचा हक्क आहे.
- ग्राहक शिक्षणाचा हक्क: ग्राहकाला वस्तू आणि सेवांबद्दल माहिती असणे आवश्यक आहे.
- वस्तू खरेदी करताना किंवा सेवा घेताना bills म्हणजेच पावती (invoice) घेणे.
- खरेदी करताना वस्तूची गुणवत्ता, किंमत, वजन आणि expiry date तपासून घेणे.
- वस्तू वापरताना योग्य ती काळजी घेणे.
- वस्तू सदोष आढळल्यास, त्याबद्दल त्वरित तक्रार करणे.
- खरेदी करताना compulsory standardization marks (compulsory standardisation marks) बघणे.
अधिक माहितीसाठी आपण ग्राहक संरक्षण विभागाच्या वेबसाइटला भेट देऊ शकता: ग्राहक व्यवहार विभाग, भारत सरकार
0
Answer link
ग्राहकांचे हक्क आणि कर्तव्ये खालीलप्रमाणे आहेत:
ग्राहकांचे हक्क:
- सुरक्षेचा हक्क: ग्राहकांना त्यांच्या जीवनास आणि आरोग्यास धोकादायक असलेल्या वस्तू आणि सेवांपासून सुरक्षित राहण्याचा हक्क आहे.
उदाहरण: सदोष विद्युत उपकरणामुळे (Electrical appliance) ग्राहकाला विजेचा धक्का बसल्यास, तो त्याच्या सुरक्षेच्या हक्काचे उल्लंघन आहे.
- माहितीचा हक्क: वस्तू व सेवांची गुणवत्ता, प्रमाण, शुद्धता, किंमत इत्यादींविषयी माहिती मिळवण्याचा ग्राहकांना हक्क आहे, जेणेकरून त्याला योग्य निवड करता येईल.
उदाहरण: औषध खरेदी करताना त्याची अंतिम मुदत (expiry date) तपासणे.
- निवडीचा हक्क: विविध प्रकारच्या वस्तू व सेवा उपलब्ध असल्यास, ग्राहक आपली आवडीची वस्तू निवडू शकतो.
उदाहरण: बाजारात अनेक मोबाइल कंपन्या उपलब्ध असताना, ग्राहक आपल्या गरजेनुसार कोणताही मोबाइल निवडू शकतो.
- ऐकले जाण्याचा हक्क: ग्राहकांच्या तक्रारी व समस्या योग्य ठिकाणी ऐकल्या जाव्यात आणि त्यांचे निवारण केले जावे.
उदाहरण: एखाद्या उत्पादनाबद्दल तक्रार असल्यास, कंपनीने त्या तक्रारीचे निवारण करणे आवश्यक आहे.
- निवारण मिळवण्याचा हक्क: ग्राहकाला झालेल्या नुकसानी भरपाई मिळवण्याचा हक्क आहे.
उदाहरण: सदोष उत्पादनामुळे नुकसान झाल्यास, ग्राहक नुकसान भरपाई मागू शकतो.
- ग्राहक शिक्षणाचा हक्क: ग्राहकांना त्यांच्या हक्कांविषयी आणि कायद्यांविषयी माहिती असणे आवश्यक आहे, जेणेकरून त्यांचे शोषण होणार नाही.
उदाहरण: ग्राहक संरक्षण कायद्याबद्दल माहिती असणे.
ग्राहकांची कर्तव्ये:
- जागरूकता: वस्तू व सेवा खरेदी करताना जागरूक राहणे आणि পণ குறித்த सर्व माहितीを取得 करना आवश्यक आहे.
उदाहरण: खरेदी करताना वस्तूची किंमत, गुणवत्ता आणि अंतिम मुदत तपासणे.
- तक्रार नोंदवणे: वस्तू किंवा सेवेत दोष आढळल्यास, त्याची त्वरित तक्रार करणे.
उदाहरण: खराब झालेले उत्पादन परत करणे किंवा त्याबद्दल कंपनीकडे तक्रार नोंदवणे.
- खरेदीची पावती (बिल) घेणे: खरेदी केल्यानंतर नेहमी पावती (बिल) घेणे.
उदाहरण: वॉरंटी कालावधीत (warranty period) पावती सादर करणे आवश्यक असते.
- मानक चिन्हे (Standard Marks) तपासणे: ISI, Agmark सारखी मानक चिन्हे पाहूनच वस्तू खरेदी करणे.
उदाहरण: electrical वस्तू खरेदी करताना ISI मार्क पाहणे.
- योग्य वापर: वस्तू व सेवांचा योग्य आणि सुरक्षित वापर करणे.
उदाहरण: उत्पादकाने दिलेल्या सूचनांनुसार वस्तू वापरणे.
हे हक्क आणि कर्तव्ये ग्राहकांना योग्य निर्णय घेण्यास आणि त्यांचे संरक्षण करण्यास मदत करतात.