जुनी जखम बरी करण्यासाठी अनेक गावरान (पारंपरिक घरगुती) उपाय वापरले जातात. हे उपाय सामान्यतः लहान जखमा किंवा ओरखड्यांसाठी उपयुक्त ठरू शकतात. तथापि, जर जखम मोठी असेल, खूप खोल असेल, संसर्ग झाला असेल किंवा बरी होत नसेल, तर त्वरित डॉक्टरांचा सल्ला घेणे महत्त्वाचे आहे.

काही सामान्य गावरान उपाय खालीलप्रमाणे आहेत:

1. हळद (Turmeric):
   • हळद ही तिच्या अँटीसेप्टिक आणि जखम बरी करण्याच्या गुणधर्मांसाठी ओळखली जाते.
   • कसा वापर करावा: थोडी हळद पावडर पाण्यात किंवा नारळाच्या तेलात मिसळून पेस्ट बनवा. ही पेस्ट जखमेवर लावा आणि काही काळ तशीच राहू द्या. नंतर स्वच्छ पाण्याने धुवा. हळद दूध किंवा पाण्यात मिसळून घेतल्यास शरीरातील दाह कमी होण्यास मदत होते.
2. कडुलिंबाची पाने (Neem Leaves):
   • कडुलिंबात अँटीबॅक्टेरियल आणि अँटीफंगल गुणधर्म असतात, जे जखमेचा संसर्ग टाळण्यास मदत करतात.
   • कसा वापर करावा: कडुलिंबाची पाने वाटून त्याची पेस्ट बनवा. ही पेस्ट जखमेवर लावा. तुम्ही कडुलिंबाची पाने पाण्यात उकळून ते पाणी थंड झाल्यावर जखम धुण्यासाठी वापरू शकता.
3. कोरफड (Aloe Vera):
   • कोरफडीमध्ये नैसर्गिकरित्या वेदना कमी करणारे, दाह कमी करणारे आणि त्वचा बरी करणारे घटक असतात.
   • कसा वापर करावा: कोरफडीच्या पानातील गर (जेल) काढून थेट जखमेवर लावा. हे त्वचेला शांत करते आणि बरे होण्यास मदत करते.
4. मध (Honey):
   • मधात अँटीबॅक्टेरियल गुणधर्म असतात आणि ते जखम स्वच्छ व ओलसर ठेवण्यास मदत करते, ज्यामुळे बरे होण्याची प्रक्रिया वेगवान होते.
   • कसा वापर करावा: शुद्ध मध थेट जखमेवर लावा आणि हलक्या हाताने पट्टी बांधा.
5. नारळाचे तेल (Coconut Oil):
   • नारळाचे तेल त्वचेला मॉइश्चराइझ करते आणि त्यात काही प्रमाणात अँटीबॅक्टेरियल गुणधर्म असतात.
   • कसा वापर करावा: जखम स्वच्छ करून त्यावर नारळाचे तेल लावा. हे जखमेला कोरडे होण्यापासून वाचवते.

महत्त्वाची सूचना:

• कोणताही उपाय करण्यापूर्वी जखम स्वच्छ पाण्याने आणि साबणाने (सौम्य) धुवा.
• जखम पूर्णपणे स्वच्छ असल्याची खात्री करा.
• जर जखम खूप जुनी असेल, त्यात पू येत असेल, ती लाल झाली असेल, गरम लागत असेल किंवा जास्त दुखत असेल तर त्वरित डॉक्टरांना दाखवा. घरगुती उपायांवर पूर्णपणे अवलंबून राहू नका.
• प्रत्येकाच्या त्वचेचा प्रतिसाद वेगळा असतो, त्यामुळे कोणताही नवीन उपाय वापरताना सावधगिरी बाळगा.