संविधान राज्यशास्त्र

आपल्या घटनेतील प्रमुख मार्गदर्शक तत्त्वामागील विचार सविस्तर स्पष्ट करा?

1 उत्तर
1 answers

आपल्या घटनेतील प्रमुख मार्गदर्शक तत्त्वामागील विचार सविस्तर स्पष्ट करा?

0

भारतीय संविधानातील मार्गदर्शक तत्त्वे (Directive Principles of State Policy - DPSP) ही अशी तत्त्वे आहेत, जी सरकारला धोरणे ठरवताना आणि कायदे बनवताना मार्गदर्शक ठरतात. ही तत्त्वे राज्यघटनेच्या भाग ४ मध्ये समाविष्ट आहेत.

मार्गदर्शक तत्त्वामागील प्रमुख विचार:

  • कल्याणकारी राज्य (Welfare State): मार्गदर्शक तत्त्वांचा उद्देश भारतात एक कल्याणकारी राज्य निर्माण करणे आहे. ज्यामुळे नागरिकांचे सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय कल्याण साधता येईल.
  • सामाजिक न्याय: या तत्त्वांचा उद्देश समाजातील गरीब आणि दुर्बळ घटकांना संरक्षण देणे आहे.Resource link: Constitution of India Website
  • आर्थिक समानता: संपत्तीचे समान वितरण व्हावे आणि आर्थिक विषमता कमी व्हावी, यासाठी सरकारला धोरणे बनवण्यास मार्गदर्शन करणे.
  • ग्राम स्वराज्य: महात्मा गांधींच्या ग्राम स्वराज्याच्या स्वप्नांना साकार करण्यासाठी ग्रामपंचायतींना प्रोत्साहन देणे आणि त्यांना अधिकार देणे.
  • आंतरराष्ट्रीय शांतता: भारताने आंतरराष्ट्रीय स्तरावर शांतता आणि सुरक्षितता जपावी आणि इतर राष्ट्रांशी मैत्रीपूर्ण संबंध ठेवावेत.
  • पर्यावरण संरक्षण: देशातील पर्यावरण आणि वन्यजीवनाचे संरक्षण करणे.
  • समान नागरिक कायदा (Uniform Civil Code): देशात सर्व नागरिकांसाठी समान कायदा असावा, ज्यामुळे राष्ट्रीय एकात्मता वाढीस लागेल.

महत्व: जरी मार्गदर्शक तत्त्वे न्यायालयात enforceable (लागू करण्यायोग्य) नसली, तरी ती सरकारला धोरणे ठरवण्यासाठी एक दिशादर्शक ठरतात.


उत्तर लिहिले · 1/6/2025
कर्म · 1200

Related Questions

भारतीय राज्यघटनेच्या सरनामात दोन महत्त्वाचे उद्दिष्ट कोणती ती स्पष्ट करा?
आपल्या घटनेची मूलतत्त्वे कोणती, याची सविस्तर माहिती द्या?
आपल्या देशाची घटना लिखित स्वरूपात स्वीकारण्याची कारणे स्पष्ट करा?
घटना मसुदा समितीचे अध्यक्ष कोण होते?
भारतीय राज्यघटनेची वैज्ञानिक व ऐतिहासिक वैशिष्ट्ये विशद करा?
भारतीय संविधानात मूलभूत कर्तव्य कोणत्या संविधान संशोधनाद्वारे समाविष्ट करण्यात आले आहेत?
भारतीय संविधान कोणाला समर्पित आहे?