निवडणूक आयोग ही एक स्वायत्त आणि अर्ध-न्यायिक संस्था आहे. भारतीय संविधानाने देशात स्वतंत्र आणि निष्पक्ष निवडणुका घेण्यासाठी या आयोगाची स्थापना केली आहे. निवडणूक आयोगाचे स्वरूप: * घटनात्मक संस्था: भारतीय संविधानाच्या अनुच्छेद ३२४ मध्ये निवडणूक आयोगाची तरतूद आहे. त्यामुळे ही एक घटनात्मक संस्था आहे. * स्वतंत्र: आयोग सरकार आणि न्यायपालिका यांच्यापासून स्वतंत्रपणे काम करतो. त्यावर कोणाचाही दबाव नसतो. * अध्यक्ष आणि सदस्य: राष्ट्रपती निवडणूक आयुक्तांची आणि प्रादेशिक आयुक्तांची नेमणूक करतात. आयोगामध्ये एक मुख्य निवडणूक आयुक्त आणि दोन निवडणूक आयुक्त असतात. * कार्यकाल: निवडणूक आयुक्तांचा कार्यकाळ ६ वर्षे किंवा वयाची ६५ वर्षे पूर्ण होईपर्यंत असतो. * अधिकार आणि कार्ये: निवडणूक आयोग निवडणुकांचे व्यवस्थापन, नियंत्रण आणि संचालन करतो. मतदार याद्या तयार करणे, राजकीय पक्षांना मान्यता देणे, निवडणुकीच्या तारखा जाहीर करणे, आचारसंहिता लागू करणे आणि निवडणुकीच्या खर्चावर नियंत्रण ठेवणे ही आयोगाची प्रमुख कार्ये आहेत. निवडणूक आयोगाबद्दल अधिक माहितीसाठी आपण खालील संकेतस्थळांना भेट देऊ शकता: * निवडणूक आयोगाची अधिकृत वेबसाईट: [https://eci.gov.in/](https://eci.gov.in/) * भारताचे संविधान: [https://www.constitutionofindia.net/](https://www.constitutionofindia.net/)