1 उत्तर
1
answers
मार्क्सवाद टीप लिहा?
0
Answer link
मार्क्सवाद: एक संक्षिप्त टीप
मार्क्सवाद ही एक विचारधारा आहे जी कार्ल मार्क्स आणि फ्रेडरिक एंगेल्स यांनी मांडली. हा विचार सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय बदलांवर आधारित आहे. मार्क्सवादाचा मुख्य उद्देश वर्गविहीन समाज निर्माण करणे आहे, जिथे कोणताही व्यक्ती exploitation (शोषण) अनुभवणार नाही.
मार्क्सवादाचे मुख्य सिद्धांत:
- वर्ग संघर्ष: मार्क्सच्या मते, समाजात नेहमी दोन वर्ग असतात - एक म्हणजे भांडवलदार वर्ग (Bourgeoisie), ज्यांच्याकडे उत्पादन साधनांची मालकी असते, आणि दुसरा म्हणजे कामगार वर्ग (Proletariat), जे आपली श्रमशक्ती विकून आपला उदरनिर्वाह करतात. या दोन वर्गांमध्ये नेहमी संघर्ष असतो.
- ऐतिहासिक भौतिकवाद: मार्क्सवादी विचारानुसार, इतिहास हा आर्थिक आणि भौतिक शक्तींच्या आधारावर बदलतो. उत्पादन पद्धती आणि त्यातील संबंध हे समाजाचा आधार असतात.
- अतिरिक्त मूल्य: कामगारांनी केलेल्या कामाच्या मोबदल्यात त्यांना कमी वेतन मिळते, आणि भांडवलदार त्यांच्या श्रमाचे शोषण करून नफा कमावतात, याला अतिरिक्त मूल्य म्हणतात.
- क्रांती: मार्क्सच्या मते, कामगार वर्ग एकत्र येऊन भांडवलशाही उलथून पाडेल आणि समाजवादी समाज निर्माण करेल.
- साम्यवाद: मार्क्सवादी विचारानुसार, अंतिम उद्दिष्ट म्हणजे साम्यवाद (Communism) स्थापित करणे, जिथे वर्ग, खाजगी मालमत्ता आणि राज्य यांचा अंत होईल.
मार्क्सवादाचे प्रभाव:
- राजकीय चळवळी: मार्क्सवादाने जगातील अनेक राजकीय चळवळींना प्रेरणा दिली. साम्यवादी क्रांती, कामगार संघटना आणि सामाजिक न्याय चळवळी या मार्क्सवादी विचारांवर आधारित होत्या.
- अर्थशास्त्र: मार्क्सवादी अर्थशास्त्र हे भांडवलशाही अर्थव्यवस्थेचे विश्लेषण करते आणि तिच्यातील त्रुटींवर प्रकाश टाकते.
- समाजशास्त्र: मार्क्सवादाने समाजातील वर्ग, सत्ता आणि सामाजिक बदलांच्या अभ्यासाला नवीन दिशा दिली.
टीका:
मार्क्सवादावर अनेक प्रकारे टीका केली जाते. काहींच्या मते, मार्क्सवाद व्यक्तिस्वातंत्र्यावर आणि लोकशाही मूल्यांवर बंधने आणतो. तसेच, मार्क्सवादी विचारधारेवर आधारित असलेल्या अनेक राज्यांमध्ये आर्थिक आणि राजकीय समस्या दिसून आल्या आहेत.
निष्कर्ष:
मार्क्सवाद ही एक महत्त्वपूर्ण विचारधारा आहे. जगाच्या इतिहासावर आणि राजकारणावर याचा मोठा प्रभाव आहे.
अधिक माहितीसाठी: