1 उत्तर
1
answers
ब्रिटिश राजवटीत शैक्षणिक व आर्थिक सुधारणांचा जनसंस्थेवर कोणता परिणाम झाला?
0
Answer link
ब्रिटिश राजवटीत शैक्षणिक व आर्थिक सुधारणांचा जनसंस्थेवर (लोकसंख्येवर) अनेक प्रकारे परिणाम झाला, त्यापैकी काही प्रमुख परिणाम खालीलप्रमाणे आहेत:
शैक्षणिक परिणाम:
- शिक्षण प्रसार: ब्रिटिशांनी भारतात आधुनिक शिक्षणाची सुरुवात केली. त्यांनी शाळा, महाविद्यालये आणि विद्यापीठे स्थापन केली, ज्यामुळे शिक्षण लोकांपर्यंत पोहोचण्यास मदत झाली.
- पाश्चात्त्य शिक्षण: भारतीय लोकांना पाश्चात्त्य शिक्षण पद्धतीची ओळख झाली, ज्यामुळे विज्ञान, तंत्रज्ञान आणि कला यांसारख्या क्षेत्रांत नवीन ज्ञान उपलब्ध झाले.
- नोकरीच्या संधी: शिक्षणामुळे लोकांना सरकारी नोकऱ्या आणि इतर क्षेत्रांत काम करण्याच्या संधी मिळाल्या.
- सामाजिक सुधारणा: शिक्षणामुळे समाजात जागृती निर्माण झाली, ज्यामुळे जातीयवाद, बालविवाह आणि सती प्रथा यांसारख्या सामाजिक समस्यांविरुद्ध लढा देणे सोपे झाले.
आर्थिक परिणाम:
- कृषी क्षेत्रावर परिणाम: ब्रिटिशांनी जमीनदारी पद्धत आणि इतर कर प्रणाली लागू केल्या, ज्यामुळे शेतकऱ्यांचे आर्थिक शोषण झाले.
- उद्योगधंद्यांचा ऱ्हास: ब्रिटिशांच्या धोरणांमुळे भारतातील पारंपरिक उद्योगधंदे बंद पडले, कारण स्वस्त ब्रिटिश मालाशी स्पर्धा करणे त्यांना शक्य झाले नाही.
- गरिबी वाढली: आर्थिक शोषण आणि बेरोजगारीमुळे भारतातील गरिबी वाढली.
- नवीन संधी: ब्रिटिशांनी रेल्वे, रस्ते आणि कालवे यांसारख्या पायाभूत सुविधांचा विकास केला, ज्यामुळे काही प्रमाणात रोजगाराच्या संधी निर्माण झाल्या.
जनसंस्थेवर एकत्रित परिणाम:
- शहरीकरण: शिक्षण आणि रोजगाराच्या संधीमुळे लोक शहरांकडे आकर्षित झाले, ज्यामुळे शहरीकरण वाढले.
- सामाजिक बदल: शिक्षणामुळे लोकांच्या विचारसरणीत बदल झाला, ज्यामुळे सामाजिक चालीरीती आणि परंपरांना आव्हान मिळाले.
- राजकीय जागृती: शिक्षणामुळे लोकांमध्ये राजकीय जागृती निर्माण झाली, ज्यामुळे भारतीय राष्ट्रवादाला चालना मिळाली आणि स्वातंत्र्य चळवळीत लोकांचा सहभाग वाढला.
या सुधारणांमुळे भारतीय समाजावर सकारात्मक आणि नकारात्मक दोन्ही प्रकारचे परिणाम झाले. शिक्षणामुळे प्रगती झाली, पण आर्थिक धोरणांमुळे गरिबी आणि बेरोजगारी वाढली.