1 उत्तर
1
answers
जैवतंत्रद्यानात समाविष्ट होणाऱ्या घटकांची माहिती द्या?
0
Answer link
जैवतंत्रज्ञान (बायोटेक्नोलॉजी) मध्ये अनेक क्षेत्रांचा समावेश होतो आणि ते विविध घटकांनी बनलेले आहे. काही मुख्य घटक खालीलप्रमाणे:
हे जैवतंत्रज्ञानातील काही मुख्य घटक आहेत. यात सतत नवीन संशोधन आणि विकास होत असतात, त्यामुळे हे क्षेत्र सतत बदलत असते.
1. जनुकीय अभियांत्रिकी (Genetic Engineering):
- DNA मध्ये बदल करणे, नवीन जनुके (genes) तयार करणे किंवा जनुकांचे कार्य सुधारणे.
- उदाहरण: जनुकीय modified crops (GM crops) जसे की Bt cotton.
2. सूक्ष्मजीवशास्त्र (Microbiology):
- बॅक्टेरिया, वायरस, फंगस यांसारख्या सूक्ष्मजीवांचा वापर औद्योगिक उत्पादनासाठी करणे.
- उदाहरण: antibiotics (प्रतिजैविक) आणि vaccines (लसी) तयार करणे.
3. पेशी आणि ऊती संवर्धन (Cell and Tissue Culture):
- प्रयोगशाळेत पेशी आणि ऊती वाढवणे, ज्यामुळे रोगांचा अभ्यास करणे आणि नवीन उपचार शोधणे सोपे होते.
- उदाहरण: कृत्रिम त्वचा (artificial skin) तयार करणे.
4. प्रथिने अभियांत्रिकी (Protein Engineering):
- प्रथिनांची रचना आणि कार्य बदलून त्यांना अधिक उपयोगी बनवणे.
- उदाहरण: industrial enzymes (औद्योगिक एन्झाईम) तयार करणे.
5. नॅनोबायोटेक्नोलॉजी (Nanobiotechnology):
- nanoscale tools (नॅनोस्केल साधने) वापरून जैविक प्रणालींमध्ये manipulation (फेरफार) करणे.
- उदाहरण: targeted drug delivery (ठराविक ठिकाणी औषध पोहोचवणे).
6. बायोइन्फॉर्मेटिक्स (Bioinformatics):
- जैविक डेटाचे विश्लेषण करण्यासाठी संगणकीय तंत्रांचा वापर करणे.
- उदाहरण: जनुकीय डेटाबेस तयार करणे.
7. इम्युनोलॉजी (Immunology):
- रोगप्रतिकारशक्तीचा अभ्यास करणे आणि नवीन रोगप्रतिकारक उपचार विकसित करणे.
- उदाहरण: monoclonal antibodies (मोनोक्लोनल अँटीबॉडीज) तयार करणे.
8. कृषी जैवतंत्रज्ञान (Agricultural Biotechnology):
- पिकांची गुणवत्ता वाढवणे, रोगप्रतिकारशक्ती सुधारणे आणि उत्पादन वाढवणे.
- उदाहरण: genetically modified (GM) crops.