१९४५ ते १९६० या कालावधीतील मराठी नवकविता आणि नवकथेचे स्वरूप थोडक्यात खालीलप्रमाणे:

मराठी नवकविता:

• नवीनता: या काळात पारंपरिक कवितांपेक्षा वेगळी, नविन विचार आणि रचनाशैली वापरली गेली.
• अनुभव: कवींच्या वैयक्तिक जीवनातील अनुभव, भावना आणि सामाजिक दृष्टीकोन कवितेतून व्यक्त झाले.
• शैली: नवकवितेत प्रतीके, प्रतिमा आणि अलंकारांचा वापर अधिक प्रमाणात केला गेला, ज्यामुळे कविता अधिक अर्थपूर्ण झाली.
• विषय: प्रेम, निसर्ग, समाज आणि राजकारण यांसारख्या विषयांवर कविता रचल्या गेल्या.
• उदाहरण: बा. सी. मर्ढेकर, इंदिरा संत आणि ना. सी. फडके यांच्या कविता.

मराठी नवकथा:

• वास्तवता: नवकथांमध्ये जीवनातील वास्तव परिस्थिती आणि सामान्य माणसांचे प्रश्न मांडले गेले.
• कथानक: कथांची रचना अधिकcompact आणि focused होती.
• पात्रे: कथांमधील पात्रे सामान्य जीवनातील होती, ज्यांच्या समस्या आणि भावनांशी वाचक सहज कनेक्ट होऊ शकले.
• भाषा: नवकथांची भाषा सोपी आणि सहज होती, ज्यामुळे ती अधिक लोकांपर्यंत पोहोचली.
• विषय: सामाजिक समस्या, व्यक्तींमधील संबंध आणि नैतिक मूल्यांवर कथा आधारित होत्या.
• उदाहरण: गंगाधर गाडगीळ, पु. भा. भावे आणि व्यंकटेश माडगूळकर यांच्या कथा.

या काळात नवकविता आणि नवकथा या दोन्ही प्रकारांनी मराठी साहित्यात मोठे बदल घडवले.