तौलनिक संशोधन पद्धती सामाजिक विज्ञानातील एक महत्त्वाची पद्धत आहे. या पद्धतीत दोन किंवा अधिक घटकांच्या समान आणि भिन्न वैशिष्ट्यांचा अभ्यास केला जातो. तुलनात्मक संशोधनाचा उद्देश दोन किंवा अधिक घटना, वस्तू, गट, संस्था, संस्कृती किंवा समाजांमधील समानता आणि फरक शोधणे हा असतो.

1. तुलनात्मक विश्लेषण: या पद्धतीत दोन किंवा अधिक घटकांमधील समानता आणि फरकांचे विश्लेषण केले जाते.
2. सिद्धांत निर्मिती: তুলনমূলক संशोधनाचा उपयोग सामाजिक विज्ञानातील नवीन सिद्धांत तयार करण्यासाठी होतो.
3. पूर्वानुमान: तुलनात्मक संशोधनाच्या आधारावर भविष्यकालीन घटनांविषयी भाकीत करता येते.
4. सामाजिक बदल: या पद्धतीमुळे सामाजिक बदलांना चालना मिळते, कारण त्यातून कोणत्या गोष्टी बदलण्याची गरज आहे हे समजते.
5. वस्तुनिष्ठता: तुलनात्मक संशोधन वस्तुनिष्ठ असते, कारण यात वस्तुस्थितीवर आधारित माहितीचा वापर केला जातो.

दोन वेगवेगळ्या देशांतील शिक्षण पद्धतींचा अभ्यास करणे किंवा दोन विविध संस्कृतींमधील विवाह पद्धतींची तुलना करणे हे तुलनात्मक संशोधनाचे उत्तम उदाहरणे आहेत.

तौलनिक संशोधन पद्धती सामाजिक घटना आणि समस्या अधिक चांगल्या प्रकारे समजून घेण्यासाठी उपयुक्त आहे. यामुळे धोरण निर्माणकर्त्यांना (Policy makers) योग्य निर्णय घेण्यास मदत होते.