अपघातातील सर्व रासायनिक क्रिया व प्रक्रिया सूक्ष्मजंतूंच्या माध्यमातूनच होतात. अपघटननंतर एक करडे, काळपट प्रतिरोधक सेंद्रिय द्रव्य तयार होते, त्यालाच ह्यूमस असे म्हणतात. या रंगाने काळपट व आकारविरहीत वनस्पतिजन्य व प्राणिजन्य अवशेष जमिनीत पुरल्यानंतर जमिनीतील सजीव प्राणी व विशेषतः सूक्ष्मजंतू त्यावर अन्न म्हणून आपली उपजीविका करतात. या प्रक्रियेत मूळच्या असंख्य सेंद्रिय (कार्बनी) पदार्थांचे अपघटन होते. नवे सूक्ष्मजीवनिर्मित पदार्थ त्यात मिसळले जाऊन पुन्हा त्यात काही प्रक्रिया होत जातात व त्याचे रूपांतर शेवटी ज्या नव्या जटिल पदार्थांत होते, त्यास ह्यूमस असे संबोधिले जाते.