2 उत्तरे
2
answers
पर्यावरणविषयक व्यक्तिगत, संस्थात्मक व गटात्मक चळवळींचा थोडक्यात परिचय लिहा.
0
Answer link
पर्यावरणविषयक व्यक्तिगत, संस्थात्मक व गटात्मक आदी चळवळीचा थोडक्यात परिचय:
पर्यावरण रक्षणासाठी अनेक स्तरांवर चळवळी चालतात. व्यक्ती, संस्था आणि विविध गट एकत्रितपणे पर्यावरणाचे संवर्धन करण्यासाठी प्रयत्न करत आहेत. यांचा एक संक्षिप्त आढावा खालीलप्रमाणे:
**वैयक्तिक चळवळी:**
यामध्ये व्यक्ती स्वतःहून पर्यावरणपूरक जीवनशैलीचा स्वीकार करतात. उदा. प्लास्टिकचा वापर टाळणे, पुनर्वापर करणे, ऊर्जा वाचवणे, पाणी जपून वापरणे, वृक्षारोपण करणे, इत्यादी.
**संस्थात्मक चळवळी:**
अनेक अशासकीय संस्था (NGOs) आणि सरकारी संस्था पर्यावरण संरक्षणासाठी कार्यरत आहेत. त्या जनजागृती करतात, संशोधन करतात, धोरणे बनवतात आणि त्यांची अंमलबजावणी करतात. उदा. बॉम्बे नॅचरल हिस्ट्री सोसायटी (BNHS), वर्ल्ड वाईल्डलाईफ फंड (WWF), सेंटर फॉर सायन्स अँड एन्व्हायरनमेंट (CSE).
**गटात्मक चळवळी:**
विविध सामाजिक गट एकत्र येऊन विशिष्ट पर्यावरणीय समस्यांवर आवाज उठवतात. उदा. चिपको आंदोलन, नर्मदा बचाव आंदोलन, जंगल बचाव आंदोलन. या आंदोलनांमध्ये स्थानिक लोक एकत्र येऊन आपल्या परिसरातील नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे रक्षण करण्याचा प्रयत्न करतात.
या सर्व चळवळींच्या माध्यमातून पर्यावरण रक्षणाचे महत्त्व लोकांपर्यंत पोहोचवले जाते आणि लोकांना पर्यावरणपूरक जीवनशैली जगण्यासाठी प्रोत्साहित केले जाते.
0
Answer link
पर्यावरणविषयक व्यक्तिगत, संस्थात्मक व गटात्मक चळवळींचा थोडक्यात परिचय खालीलप्रमाणे:
पर्यावरणविषयक चळवळी: एक परिचय
पर्यावरणविषयक चळवळी ह्या पर्यावरण आणि नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे जतन व संवर्धन करण्यासाठी चालवल्या जातात. यात व्यक्ती, संस्था आणि गट यांच्या प्रयत्नांचा समावेश असतो.
1. व्यक्तिगत चळवळी:
- व्यक्ती स्तरावर पर्यावरणपूरक जीवनशैलीचा अवलंब करणे, प्लास्टिकचा वापर कमी करणे, पुनर्वापर करणे, ऊर्जा वाचवणे, आणि पाणी जपून वापरणे यासारख्या कृती करणे महत्त्वाचे आहे.
- उदाहरणे:
- झाडे लावणे आणि त्यांचे संगोपन करणे.
- कचरा व्यवस्थापनात सक्रिय सहभाग घेणे.
- नैसर्गिक शेतीला प्रोत्साहन देणे.
2. संस्थात्मक चळवळी:
- विविध संस्था पर्यावरण संरक्षणासाठी एकत्र येऊन काम करतात.
- उदाहरणे:
- बॉम्बे नॅचरल हिस्टरी सोसायटी (BNHS): ही संस्था वन्यजीव आणि निसर्ग संवर्धनासाठी संशोधन करते आणि जनजागृती करते. BNHS
- वर्ल्ड वाईड फंड फॉर नेचर (WWF): ही संस्था जगभरातील पर्यावरणाचे संरक्षण करण्यासाठी कार्य करते. WWF
- सेंटर फॉर सायन्स अँड एन्व्हायरनमेंट (CSE): ही संस्था पर्यावरणासंबंधी धोरणे आणि संशोधनावर लक्ष केंद्रित करते. CSE
3. गटात्मक चळवळी:
- गटात्मक चळवळींमध्ये अनेक लोक एकत्र येऊन एखाद्या विशिष्ट पर्यावरणीय समस्येवर आवाज उठवतात आणि उपाय शोधण्याचा प्रयत्न करतात.
- उदाहरणे:
- चिपको आंदोलन: 1970 च्या दशकात उत्तराखंडमध्ये सुरू झालेले हे आंदोलन झाडे वाचवण्यासाठी होते, ज्यात गावकऱ्यांनी झाडांना मिठी मारून त्यांचे संरक्षण केले.
- नर्मदा बचाव आंदोलन: नर्मदा नदीवरील सरदार सरोवर धरणाच्या बांधकामामुळे विस्थापित झालेल्या लोकांच्या हक्कांसाठी हे आंदोलन चालवण्यात आले.
याव्यतिरिक्त, अनेक स्थानिक आणि जागतिक स्तरावर पर्यावरण चळवळी कार्यरत आहेत, ज्या प्रदूषण नियंत्रण, वन्यजीव संरक्षण, जलवायु बदल आणि नैसर्गिक साधनसंपत्तीचे व्यवस्थापन यांसारख्या विषयांवर काम करत आहेत.
पर्यावरणविषयक चळवळी ह्या heutigen काळात खूप महत्त्वाच्या आहेत, कारण त्या आपल्याला आपल्या ग्रहाचे संरक्षण करण्यास आणि sustainable भविष्य निर्माण करण्यास मदत करतात.
Related Questions
पर्यावरणाशी संबंधित कोणत्याही पाच वैयक्तिक, संस्थात्मक किंवा सामूहिक हालचालींची माहिती कळवा?
1 उत्तर