सरकारविरोधात भाषण किंवा मेसेज केल्याने गुन्हा होतो का?

या प्रश्नाचे उत्तर अनेक गोष्टींवर अवलंबून असते, जसे की भाषणाचा किंवा मेसेजचा उद्देश काय होता, तो कोठे केला गेला आणि त्यातून काय परिणाम झाला.

गुन्हा कधी होऊ शकतो:

• राजद्रोह (Sedition): जर भाषणातून किंवा मेसेजमधून सरकारविरुद्ध हिंसा भडकवण्याचा किंवा लोकांना सरकार उलथून टाकण्यास प्रवृत्त करण्याचा प्रयत्न केला गेला, तर तो राजद्रोह मानला जाऊ शकतो. भारतीय दंड विधान (IPC) च्या कलम 124A अंतर्गत हा गुन्हा आहे.
• कलम 153A: जर भाषण किंवा मेसेज धार्मिक, वांशिक, भाषिक किंवा प्रादेशिक गटांमध्ये शत्रुत्व वाढवणारा असेल, तर IPC च्या कलम 153A अंतर्गत गुन्हा दाखल होऊ शकतो.
• कलम 505: जर भाषणातून किंवा मेसेजमधून सार्वजनिक ठिकाणी भीती किंवा दहशत निर्माण करण्याचा प्रयत्न केला गेला, तर IPC च्या कलम 505 अंतर्गत गुन्हा दाखल होऊ शकतो.
• सायबर गुन्हे (Cyber Crimes): जर सोशल मीडियावर चुकीचे किंवा मानहानीकारक मेसेज पसरवले, ज्यामुळे समाजात अशांतता निर्माण होऊ शकते, तर माहिती तंत्रज्ञान कायद्यानुसार (Information Technology Act) गुन्हा दाखल होऊ शकतो.

गुन्हा कधी होऊ शकत नाही:

• Kritikacha अधिकार: लोकशाहीमध्ये सरकारवर टीका करण्याचा अधिकार आहे. फक्त टीका करणे किंवा सरकारविरोधी विचार व्यक्त करणे गुन्हा नाही, जोपर्यंत त्यातून हिंसा भडकवण्याचा किंवा सार्वजनिक शांतता भंग करण्याचा प्रयत्न होत नाही.
• अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य: भारतीय संविधानाच्या अनुच्छेद 19(1)(a) अंतर्गत प्रत्येक नागरिकाला विचार आणि अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य आहे. याचा अर्थ असा आहे की कोणताही नागरिक आपले मत व्यक्त करू शकतो, परंतु ते स्वातंत्र्य अमर्यादित नाही. त्यावर काही निर्बंध आहेत.

निष्कर्ष:

सरकारविरोधात भाषण किंवा मेसेज करणे हे कायद्याचे उल्लंघन आहे की नाही, हे त्या भाषणाची किंवा मेसेजची सामग्री, संदर्भ आणि परिणामांवर अवलंबून असते.

Disclaimer: हे केवळ सामान्य माहितीसाठी आहे आणि कायदेशीर सल्ला नाही. अधिक माहितीसाठी वकिलाचा सल्ला घ्या.